Süt sektöründe yaşanan krizle ilgili değerlendirmelerde bulunan Tire Süt Kooperatifi Başkanı Mahmut Eskiyörük, süt primini 20 kuruştan 1 liraya çıkarmalı” dedi.
Agro TV ile Günaydın Haber Bülteni’nden Merve Ekinci’nin sorularını yanıtlayan Tire Süt Kooperatifi Başkanı Mahmut Eskiyörük süt sektörü özelinde tarım ve hayvancılık sektöründe yaşanan sorunları ve çözüm önerilerini değerlendirdi.
Özellikle çiğ sütte güncel ‘süt-yem’ paritesinin 1.1 seviyelerine düşmesi sebebiyle Tarım ve Orman Bakanlığı’nın sütte destekleme primini arttırıp 1 liraya çıkarması gerektiğine ya da yem desteği sağlaması gerektiğine vurgu yaptı.
Mahmut Eskiyörük, prim ve yem desteği sağlanmadığı takdirde süt sektöründe 2008 yılında 1 milyon hayvanı kesime götüren krizden çok daha büyük bir kriz yaşanacağını söyledi:
“2008 yılında süt-yem paritesi 0.80 seviyelerine düşmüştü, o dönemde bir facia yaşamıştı. Bugün Avrupa’da üreticiler 1 litre süt ile en az 1,5 kilogram yem alabiliyor, Türkiye’de ise bu parite 1.3 yani üretici 1 litre çiğ sütüne karşılık 1,3 kilogram yem alabiliyor. Biz sütte en güzel yılı Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli göreve geldiği yıl yani 2018’de yaşadık. Parite 1.4’e çıktı. Çiğ sütün litre fiyatı 2.30 TL, yemin kilogram fiyatı ise 1.75 TL idi, her şey çok güzeldi, üretim artamaya başladı. Ancak 2021 yılına geldiğimizde, geçtiğimiz yıl bugünlerde sütün litre fiyatı 2.80 TL iken, yem 2 buçuk lira oldu ve çiğ süt yem paritesi 1.2 seviyelerine düştü. Bugüne baktığımızda çiğ sütün litre fiyatı 4 lira 70 kuruş olmasına rağmen çiğ-süt yem paritesi 1.1 seviyelerinde, bu çok büyük bir tehlike. Tarım ve Orman Bakanlığı bir çalışma yapıyor ancak bizim için her geçen gün çok önemli; eğer bir süre daha böyle giderse bu ölüye serum bağlamak olur, çünkü kesime giden inekleri geri getiremezsiniz. 2008’de kesilen 1 milyon inek açığını 3 milyar dolar ithalatla kapattık. Bugün yükselen döviz kuru karşısında böyle bir ithalat mümkün değil. Bu yüzden bir an önce annelerin, ineklerin kesimini durdurmak Bakanlık ivedilikle süt yem paritesini uygun hale getirecek çözüm bulmalıdır.”
İHRACAT OLMAZSA SANAYİCİ SÜT ALIMINI DURDURUR
Halkın alım gücü azaldığı için tüketim düştüğünü ve üretilen sütün bile iç piyasa tüketilemediği kaydeden Tire Süt Kooperatifi Başkanı; “İhracat olmazsa, her yere süt gölüne döner, sanayici süt alımını bırakır, ihracattan dolayı süte talep var. Süt fiyatlarının pariteye göre fiyatı 6 lira 60 kuruş olmalı ancak eğer 6.5 TL’ye çıkarılırsa fiyatlar tüketim daha da düşer, bu daha büyük bir krizi ve tehlikeyi doğurur, daha büyük kayıplar olur.” dedi.
MAHMUT ESKİYÖRÜK: BAKANLIK YA PRİM YA DA YEM DESTEĞİ SAĞLAMALI
Mahmut Eskiyörük’e göre çiğ sütte artan yem maliyeti karşısında parite sorununun çözümü için iki yöntem var. Eskiyörük, Tarım ve Orman Bakanlığı destekleme primini arttırması ve korkmadan bu kaynağı bulup 20 kuruşluk destekleme primi en az 1 liraya çıkarmasını gerektiğini söyledi.
Sütte pariteyi dengeye oturtmak için önerilen ikinci bir yöntem ise yem desteği; 19 proteinli yemin çuval fiyatının 180 liradan 240 liraya kadar yükseldiği aktaran Tire Süt Kooperatifi Başkanı ikinci bir çözüm olarak ise yeme destek verilmesi gerektiğini belirtti: “Çiğ süt – yem paritesinin 1.3 seviyelerine ulaşması için ya sütte prim desteği ya da yem desteği verilmeli.”
“TÜRKİYE ŞİRKET TARIMI SEVDASINDAN VAZGEÇMELİ, ÇÖZÜM ANAHTARI KOOPERATİFÇİLİK”
Artan girdi maliyetleri; mazot, gübre, yem, sulama giderleri başta olmak üzere tarımda yaşanan birçok sorunun çözüm için kısa orta ve uzun vadeli bir planlamaya ihtiyaç duyulduğuna dikkat çekti Tire Süt Kooperatifi Başkanı Eskiyörük ve kooperatifçiliğin önemini anlattı:
“Türkiye büyük ölçek sevdasından vazgeçmeli, burası Amerika değil, Türkiye, Anadolu’nun yapısını bozmamalıyız, mevcut yapıyı iyileştirmeliyiz. 5 ila 10 inekle köylünün yerinde yaşaması ve üretimini sağlayacak üretim politikaları öncelik almalı, Türkiye şirket tarımı sevdasından vazgeçmeli. Köylerde tasfiye başladı, üreticiler üretimi bırakmaya başladı. Kırsaldaki nüfusa sorun olarak bakılırsa Türkiye’nin sosyal dengeleri bozulur; büyük işlemelere karşı değilim ama küçükler olmasın diyen zihniyete karşıyım.
Tire’de somut bir model ortaya koyduk. Tire Süt Kooperatifi modeli hasta olan Türk tarımı tedavisi için bir reçetedir. 2 bin ortağımızla bütünleşerek; üretiyoruz, işliyoruz, pazarlıyoruz, kazandığımız parayla üretimin sürdürülebilirliğini sağlıyoruz. Tire’de süt 50 tondan 700 tona çıktı, Türkiye süt ortalaması 4 tona ulaşmazken Kooperatif ortaklarımız yıllık 6 tona yakın süt alıyor. Ortaklarımızla verim ve kaliteliyi arttırdık, Tarım ve Orman Bakanlığı ile Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ’nden ödüller aldık.”
TİRE SÜT’ÜN ÜRÜNLERİ DÜNYA PAZARINDA
Birleşmiş Milletler’in ‘Örnek Kalkınma Modeli’ seçtiği, sağlıklı ve kaliteli ürünleriyle Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’ndan ‘Güvenilir Gıda Üretimi Ödülü’ alarak en çok tercih edilen markalardan biri haline gelen Tire Süt, yüzünü yurtdışına çevirdi.
Mahmut Eskiyörük Kooperatifin ürünlerinin ihracatı için; Birleşik Arap Emirlikleri ( BAE), Katar, Dubai, Umman, Kuveyt gibi ülkelerle sözleşmelerin yapıldığını ve sevkiyata başlayacaklarını aktardı.