Türkiye Tohumcular Birliği’nin (TÜRKTOB) “2025 Tohumculuk Sektör Raporu”na göre, 2024 yılı sonu itibarıyla Türkiye’nin tohumluk üretimi 3 bin 18 ton artarak 1 milyon 303 bin 38 tona ulaştı. Buna karşın, meyve fidanı üretimi yaklaşık 10,7 milyon adet azalarak 101 milyon 574 bine geriledi.
Asma fidanı üretimi 1,6 milyon adet artarak 5,4 milyona çıkarken; çilek fidesi üretimi 3,6 milyon adet artışla 78,6 milyona yükseldi. Süs bitkileri üretimi ise 220 milyon adetlik artışla 2,32 milyar adede ulaştı. Sebze fidesi üretimi ise geçen yıla kıyasla fazla değişmeyerek yaklaşık 6 milyar adet olarak gerçekleşti.
9 BİN 637 ÇEŞİT TESCİL EDİLDİ, ÜRETİM İZİNLİ ÇEŞİT SAYISI BİN 446 OLDU
Ocak 2025 itibarıyla TÜRKTOB’a bağlı alt birliklerin üye sayısı 82 bin 937’ye ulaştı. Tescil ettirilen ve üretim izni alınan toplam çeşit sayısı 9 bin 637’ye çıktı. Bu çeşitlerin 3 bin 839’u tarla bitkilerinde, 4 bin 121’i sebzelerde ve bin 677’si meyve ile asmada bulunuyor. Üretim izni alınan çeşit sayısı ise toplam bin 446 olarak kaydedildi.
DIŞ TİCARET HACMİ 853 MİLYON DOLARA ULAŞTI, İHRACAT LEHİNE DENGE GÜÇLENİYOR
2024 yılında sektör, 853 milyon dolarlık dış ticaret hacmine ulaşarak önemli bir ekonomik büyüklük yakaladı. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2018 yılında ilk kez yüzde 108 ile ihracat lehine dönmüştü. Bu oran 2024’te yüzde 134’e çıktı.
SEKTÖR, DÜZENLEME VE DESTEK TALEP EDİYOR
TÜRKTOB raporunda, sektörün mevcut gelişimini sürdürebilmesi için birtakım mevzuat değişikliklerinin ve destekleme politikalarının hayata geçirilmesi gerektiği vurgulandı. Bu çerçevede;
- 5174 sayılı Kanun’da değişiklik yapılarak, sertifikalı tohumlukların borsa tescilinde ticaret borsası kesintisinin kaldırılması,
- 5746 sayılı Kanun’da tohumculuk AR-GE merkezlerinde asgari personel sayısının 5 olarak tanımlanması,
- Yerli fidan üreticilerinin ve yatırımların desteklenmesi,
- Fide ve süs bitkileri üreticilerine özel teşviklerin verilmesi,
- Tohum yetiştiricilerinin eğitim alarak sertifika belgesi ile desteklenmesi önerildi.
KÜMELEŞME VE ALTYAPI YATIRIMLARINA İHTİYAÇ VAR
Raporda, tohum dağıtıcılarının KOBİ desteklerinden faydalanması gerektiği belirtilirken, kümelenme oluşturan üretici gruplarına tohumluk ambarı yapımı için uygun şartlarda kredi veya hibe verilmesi çağrısında da bulunuldu.
TOHUMCULUKTA SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİN ANAHTARI: EĞİTİM VE DESTEKLEME
Tohum yetiştiriciliğinin uzmanlık gerektiren bir alan olduğuna dikkat çekilen raporda, bitki grubu bazında eğitim ve sertifikalı üreticiye yönelik desteklerin, sektörün sürdürülebilirliği açısından büyük önem taşıdığı ifade edildi.