Türkiye’de en çok üretilen tarla bitkilerinde görülen başlıca tarla bitkileri hastalıkları ve bu hastalıklarla mücadele yöntemleri hakkında bilinmesi gereken tüm detaylar.
Tarımsal üretim, bitkisel üretim ve hayvansal üretim olarak iki sınıfta incelenir. Bitkisel üretim denildiğinde akla ilk olarak insanların temel ihtiyaçlarını karşılayan tarla bitkileri gelir.
Bu yüzden de tarla bitkilerinin yetiştirilmesi, tarla bitkilerinde görülen hastalıkların zamanında ve doğru teşhis edilmesi ve bu hastalıklarla mücadele iyi bilinmesi gereken konulardandır.
TÜRKİYE’DE EN ÇOK ÜRETİLEN TARLA BİTKİLERİ
- Buğday
- Şeker pancarı
- Arpa
- Mısır
- Patates
- Pamuk
- Ayçiçeği
- Çay
- Mercimek
- Nohut
TARLA BİTKİLERİ HASTALIKLARI NELERDİR?
Ülkemizde buğday, şeker pancarı, arpa, mısır, patates, pamuk, ay çiçeği, çay, mercimek ve nohut gibi tarla bitkilerinde görülen başlıca tarla bitkileri hastalıkları görülür. Bu hastalıklardan en sık görülenleri aşağıda detaylı olarak listelenmiştir.
BUĞDAYDA SÜRME HASTALIĞI
- Halk arasında kör, kardoğu ve karamuk olarak bilinir.
- Başaklarda düzensiz çiçeklenme görülür.
- Hasta bitkiler başak oluşumuna kadar zor ayırt edilse de boyları daha kısadır.
- Hastalıklı başaklardan alınan taneler gri-siyah renktedir.
- Elimizle ezdiğimiz zaman ise toz haline gelir ve oldukça kötü bir koku yayılır.
SÜRME HASTALIĞIYLA KÜLTÜREL MÜCADELE
Bütün hastalıklarda görüldüğü gibi öncelikle dayanıklı tohum çeşidi kullanılmalıdır. Ekim zamanları güzlük ve yazlık olarak doğru ayarlanmalıdır. Selektör veya triyör kullanılarak ekim öncesi tohumluk temizliği yapılmalıdır.
SÜRME HASTALIĞIYLA KİMYASAL MÜCADELE
Kimyasal mücadelede en yaygın kullanılan kuru tohum ilaçlamasıdır. Tohumlar selektör kullanılarak ilaçlanmalıdır.
BUĞDAYDA SARI PAS HASTALIĞI
- İlkbahar aylarında oluşumu başlar ve en erken görülen pas hastalığıdır.
- Hastalığın oluşumunda sıcaklık ve nem en önemli faktörlerdir.
- Yaprakların üst kısımlarında makine dikişine benzer sarımsı şekiller görülür
- Bu şekiller sıra üzerine dizilmiş ve noktalar halinde görülür.
BUĞDAYDA KAHVERENGİ PAS HASTALIĞI
- Sarı pastan sonra kara pastan önce görülür.
- Yaprak pası olarak da karşımıza çıkar.
- Hastalığın gelişimi yüksek sıcaklıklarda daha hızlıdır.
- Hastalık yaprak yüzeyinde noktalar halinde görülür.
- Bu notalar portakal sarısı veya kahverengindedir.
BUĞDAYDA KARA PAS HASTALIĞI
- Yaprak, sap ve başaklarda görülür.
- Yaprak ve saplarda görülen belirtiler büyük, oval ve turuncumsu püstüllerdir.
- Yazlık ve kışlık sporları vardır.
- Bu fungusları laboratuvarda sulu kültüründe, yani sterilize suda yetiştirerek ayırt etmek daha kolaydır.
ŞEKER PANCARI YAPRAK LEKE HASTALIĞI
- Hastalığın bitki üzerindeki etkisi iklim ve bölgeye göre değişim göstermektedir.
- Yaşlı yapraklarda oldukça belirgin lekeler görülür.
- Yaprak yüzeyini tamamen kaplayan lekeler yaprağın kurumasına neden olur.
- Hastalıklı yapraklar, yeni çıkan yaprakları da sürekli hasta ederek öldürür.
ŞEKER PANCARINDA KEMER ÇÜRÜKLÜĞÜ
- Pancarın toprağa yakın yüzü koyu kahverengi bir görünüm alır ve yukarıdan aşağı kanallar meydana gelir.
- Çok defa kemer gibi pancarı kuşatır ve burada, gelişim yavaşlaması nedeni ile, boğumlaşma meydana getirir.
- Kemer gibi boğumlaşan yerde kavımsı bir doku oluşur. Pancarın kök boğazı ve kuyruk kısmı sağlam kalır.
- Bitki genç devrede yakalanmışsa sakal şeklinde yan kökler oluşur ve bitki gelişemez.
ŞEKER PANCARI KÜLLEMESİ
- Pancar yapraklarının üst kısmında beyaz unumsu bir tabaka oluşur.
- Fungus zaman geçtikçe tüm yaprağı beyaz renkte kaplar.
- Külleme hastalığı tarlada hızlı bir yayılış gösterir.
- Hasat ile hastalık başlangıcı arasında geçen süre ne kadar fazla olursa verim de o kadar düşer.
ARPA ÇİZGİLİ YAPRAK LEKESİ HASTALIĞI
- Hastalığın kökeni tohuma kadar uzanabilmektedir.
- Yapraklarda görülen belirtiler yaprağın tümünü kaplayabilen uzun, sarı çizgilerdir.
- Hastalık ilerledikçe çizgiler kahverengileşir ve yaprak ve bitki ölümleri gerçekleşir
MISIRDA KÖK BOĞAZI ÇÜRÜKLÜĞÜ
- Fungal (mantar) etmenlerin neden olduğu bir hastalıktır.
- Hastalık tohumları çürütür ve fide devresinde görülür.
- Gövde etrafında dönme ve bükülmeler oluşur.
- Çevre faktörlerinden önemli ölçüde etkilenmektedir.
PATATES SİĞİL HASTALIĞI
- Bitkinin toprakaltı organlarında görülen hastalık özellikle patates yumrularında siğil görünümünde ortaya çıkar.
- Hastalığın yayılışında rol oynayan birçok etmen vardır.
- Hastalıklı yumrunun bitkiyle, gövdenin toprakla temas ettiği kısımlar enfeksiyonun yayılış gösterdiği yerlerdir.
- Enfeksiyon kapmış kısımlarda mercimek büyüklüğünden yumruk büyüklüğüne kadar değişen urlar görülmektedir.
- Hastalık tüm toprak tiplerinde rahatlıkla yayılışını sürdürür.
- Hastalık kapmış tarlalarda tekrar patates üretimi yapmak imkansız denecek kadar zordur.
PATATES SİĞİL HASTALIĞIYLA KÜLTÜREL MÜCADELE
Sertifikalı tohum kullanılmalıdır. Tarlada kullanılacak alet ve ekipmanların hepsi dezenfekte edilmelidir. Hastalık bir bitkide görülse dahi tüm tarlaya karantina işlemi uygulanmalıdır. Hastalık görülen tarlada hiçbir şekilde bitkisel üretime devam edilmemeli, bitki aksanları ve yabancı otlar tarladan uzaklaştırılmalıdır. Bu hastalığa etkili olan herhangi bir kimyasal yöntem yoktur.
