Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Ekim ayına ilişkin girdi maliyetleri ile üretici ve market fiyatlarındaki değişimleri değerlendirdi. Bayraktar, patateste üretici-market fiyat farkının yüzde 382,9’a kadar çıktığını, kabak fiyatlarının üreticide yüzde 69,2 arttığını, yeşil fasulyede ise hem üretici hem de markette en yüksek düşüşün yaşandığını bildirdi.
GÜBRE, YEM VE MAZOTTA ARTIŞ
Bayraktar, Ziraat Odaları aracılığıyla toplanan verilere göre Ekim ayında girdi fiyatlarındaki değişimleri şöyle özetledi:
- Amonyum nitrat gübresi aylık yüzde 0,8 arttı.
- ÜRE gübresi yüzde 1, 20.20 kompoze gübresi yüzde 0,7, amonyum sülfat yüzde 0,4, DAP gübresi yüzde 0,3 oranında azaldı.
- Geçen yılın aynı ayına göre ise ÜRE fiyatı yüzde 63,1, DAP yüzde 47,9, kompoze yüzde 45,5, amonyum nitrat yüzde 39,9, amonyum sülfat yüzde 28,9 arttı.
- Mazot fiyatı aylık yüzde 1,9, yıllık yüzde 30,4 oranında yükseldi.
- Besi yemi fiyatı yüzde 1,3, süt yemi fiyatı yüzde 1,1 arttı; yıllık artış oranı sırasıyla yüzde 31,8 ve 29 oldu.
- Elektrik fiyatları yıllık yüzde 12,8, tarım ilacı fiyatları yüzde 14,9 oranında yükseldi.
ÜRETİCİ-MARKET FİYAT FARKI EN FAZLA PATATESTE
Bayraktar, Ekim ayında üretici ve market fiyat farkının en fazla patateste yüzde 382,9 oranına ulaştığını belirtti.
Farkın en yüksek olduğu ürünler şöyle sıralandı:
- Patates: Üreticide 5,25 TL – Market 25,35 TL (4,8 kat)
- Kuru soğan: Üreticide 4,92 TL – Market 18,90 TL (3,8 kat)
- Marul: Üreticide 17,17 TL – Market 58,73 TL (3,4 kat)
- Maydanoz: Üreticide 5,17 TL – Market 17,02 TL (3,3 kat)
Ekim ayında markette fiyatı en fazla artan ürün patates (%32,9) olurken, üreticide en fazla artan ürün kabak (%69,2) oldu. En fazla fiyat düşüşü ise yeşil fasulyede görüldü.
MARKETTE 36 ÜRÜNÜN 22’SİNDE FİYAT ARTIŞI
Bayraktar’ın açıklamasına göre, Ekim ayında markette takip edilen 36 ürünün 22’sinde fiyat artışı, 14’ünde düşüş gerçekleşti.
En fazla artış gösteren ürünler:
- Patates %32,9
- Kuru soğan %30,3
- Domates %24,4
- Yeşil soğan %12,2
En fazla düşen ürünler:
- Yeşil fasulye %21,9
- Limon %16,6
- Sivri biber %15,7
- Kuru kayısı %8,8
ÜRETİCİ FİYATLARI: KABAK VE DOMATES YÜKSELİŞTE
Üretici cephesinde ise 28 ürünün 15’inde artış, 10’unda düşüş yaşandı.
En fazla artan ürünler:
- Kabak %69,2
- Domates %50,3
- Antep fıstığı %25
- Patates %19,9
En fazla düşen ürünler:
- Yeşil fasulye %28,4
- Fındık %15,2
- Salatalık %13,8
- Kuru incir %13,6
FİYAT DEĞİŞİMLERİNİN NEDENLERİ
Bayraktar, fiyat hareketlerinin nedenlerini şöyle açıkladı:
- Kabak, domates ve patlıcandaki artış tarla sezonunun bitip seraya geçilmesiyle oluştu.
- Antep fıstığı, kuraklık ve “yok yılı” etkisiyle yükseldi.
- Patates fiyatı, kuraklık ve artan depo maliyetleri nedeniyle arttı.
- Limon fiyatı, depolarda ürün azlığı nedeniyle yükseldi.
- Yeşil fasulye arz artışıyla düştü.
- Fındık fiyatı don zararı sonrası düşen rekolteye rağmen ihracatçı baskısıyla geriledi.
- Salatalık fiyatı seradaki üretim artışıyla azaldı.
- Kuru incir ihracatının geç başlaması talebi azaltarak fiyat düşüşüne yol açtı.
Bayraktar, girdi maliyetlerindeki artışın üreticiyi zorladığını, üretici ile market arasındaki fiyat farkının ise “kabul edilemez düzeyde” olduğunu belirterek, “Üreticinin emeği korunmalı, tüketiciye fahiş fiyatla ürün ulaşmamalı.” ifadelerini kullandı.