Zirai hastalık ve zararlılar ile entegre mücadele, çevre dostu ve sürdürülebilir tarım uygulamalarını içeren ve zararlıların kontrolünde farklı mücadele stratejileri hedefleyen bir mücadele yöntemidir.

Entegre mücadele yöntemleri kombinasyonu, zararlı organizmaların ve hastalıkların kontrolünde etkili bir şekilde kullanılmasını sağlar. Tarla bitkileri hastalıkları entegre mücadele yöntemi mekanizasyon sayesinde kolaylıkla yapılabilmektedir.

ZİRAİ HASTALIK VE ZARARLILARININ TANIMI

Zirai hastalıklar, bitkileri etkileyen mantarlar, bakteriler, virüsler gibi hastalık etmenlerinin neden olduğu hastalıklardır. Bu mikroorganizmalar bitkilerde yaprak hastalıkları oluşmasına veya dokularına zarar vererek bitkilerin büyüme ve gelişmesini engeller.

Zirai zararlılar ise bitkileri besin olarak kullanan ve onlara zarar veren canlı organizmalardır. Bu zararlılar arasında böcekler, akarlar, nematodlar, fareler, kuşlar ve diğer hayvanlar yer alabilir. Bitkileri kemirerek, emerek veya delerek zarar verebilirler.

ZİRAİ HASTALIK VE ZARARLILARIN TARIMSAL ÜRETİME ETKİLERİ

Ziraî hastalıklar ve zararlılar tarımsal üretime etkileri bitki sağlığını ve verimini olumsuz yönde etkileyerek tarımsal üretimde ekonomik kayıplara ve sorunlara yol açabilir. Bu nedenle, tarım sektöründe entegre mücadele, tarımsal üretimde sürdürülebilirlik ve verimlilik açısından önemli bir konudur. Etkilerin bazı örnekleri:

• Verim Kaybı
• Kalite Kaybı
• Ürün Kaybı
• Tarımsal Girdi Artışı
• Çevresel Etkiler
• Gıda Güvenliği ve İnsan Sağlığı
• Ekonomik Kayıplar

ENTEGRE MÜCADELE NEDİR?

Tarım hastalıkları ile entegre mücadele, tarımsal zararlı olan organizmalarla mücadele etmek için kullanılan bir yöntemdir.

Bu yöntemde, zararlı organizmaların kontrolü için birçok yöntem bir arada kullanılır. Zararlı organizmaların ekosistemdeki doğal düşmanları da dikkate alınarak, doğal dengeyi korumaya yönelik stratejiler geliştirilir.

ENTEGRE MÜCADELE YÖNTEMLERİ NELERDİR?

Entegre mücadele yöntemleri tarımsal üretimde ziraî hastalıklar ve zararlılarla mücadelede önemli bir konudur. Bu mücadelede tarımsal uygulamalardaki dikkat ve hijyen önemli rol oynamaktadır. Yöntemlerin doğru ve zamanında yapılması gerekmektedir.

KÜLTÜREL MÜCADELE

Hastalıkların ve zararlıların yayılmasını ve etkilerini azaltmak için tarımsal uygulamaların ve çiftçi davranışlarının değiştirilmesini kültürel mücadele yöntemleridir.

Kültürel mücadele yöntemleri bitkilerin büyümesi ilerlediği zamanlardaki bazı durumlarda yapılamamaktadır. Örneğin bitkilerde yaprak hastalıkları ile yayılımının azaltmak kültürel yöntemler ile yapılmaz bunun için kimyasal mücadele yapılmalıdır.

Kimyasal mücadele yöntemlerinin yanı sıra ekolojik ve sürdürülebilir tarım teknikleri ile ekosistemde doğal düşman organizmaların ve hastalık patojenlerinin etkin bir şekilde kontrol edilmesine yardımcı olur. Kontrole yardımcı tedbirler arasında şunlar bulunabilir:

• Bitki çeşitliliği
• Sıralama ve Rotasyon
• Doğal Düşmanların Desteklenmesi
• Hijyen
• Toprak Yönetimi
• Hastalık ve Zararlı İzleme

KİMYASAL MÜCADELE

Tarımsal üretimde zararlı olan böcekler, akarlar, mantarlar, virüsler, bakteriler, nematodlar vb. kontrol edilmesi amacıyla kimyasal zirai ilaçlar kullanılmasıdır.

• İnsektisitler: Böcek öldürücü ilacı
• Fungusitler: Mantar öldürücü ilacı
• Virüsit: Virüs öldürücü ilacı
• Bakterisitler: Bakteri öldürücü ilaçlar
• Nematositler: Nematod öldürücü ilaçlar

Zirai kimyasal mücadele yönteminde tarım ilaçları avantaj sağlamaktadır bu avantajları şunlardır:

• Hızlı Etki
• Yüksek Etkinlik
• Geniş Uygulama Alanı
• Zirai kimyasal mücadele yönteminin dezavantajları ve riskleri de vardır örneğin ;
• Çevresel etkilere direnç geliştirmesi
• Sağlık Riskleri
• Biyoçeşitlilik Azalması

BİYOLOJİK MÜCADELE

Tarımsal üretimde zararlı olan böcekler, akarlar, mantarlar, virüsler, bakteriler vb. doğal düşman organizmalarla kontrol edilmesi amacıyla kullanılan bir mücadele yöntemidir. Bu yöntemde, doğal düşmanlar predatörler, parazitler, hastalık yapan zararlı organizmaların popülasyonunu düzenleyerek zararlıların yayılımını kontrol altına alır.

Zirai biyolojik mücadelede kullanılan doğal düşman organizmalar şunlar olabilir:

Predatörler: Zararlı organizmaları avlayan yırtıcı canlılar. Örneğin yararlı böcekler, örümcekler, kuşlar gibi predatörler yer alabilir.

Parazitler: Zararlı organizmaların iç veya dış parazitleri olan ve onları yaşam alanları içinde veya üzerinde kullanarak zararlıların sayılarını düzenleyen organizmalar. Örnek olarak yararlı böcekler ve nematodlar verilebilir.

Patojenler: Zararlı organizmalara hastalık bulaştıran ve onların popülasyonunu düzenleyen mikroorganizmalar. Örnek olarak Fungal bitki hastalıkları fungal hastalık yapıcı patojenler tarafından bulaşmaktadır.

GENETİK MÜCADELE

Tarımsal üretimde ziraî hastalık ve zararlılar ile mücadelede genetik yöntemleri kullanarak bitkilerin doğal direncini veya dayanıklılığını artırmayı amaçlayan bir mücadele stratejisidir.

Genetik mücadelede kullanılan yöntemler şunlardır:

• Dirençli Çeşit ve Hatların Geliştirilmesi: Tarla bitkileri hastalıkları için bitki ıslahı yoluyla, doğal dirençlilik veya dayanıklılığa sahip bitkilerin seçilerek ve çaprazlanarak yeni çeşitler ve hatlar geliştirilir. Aynı şekilde bahçe bitkileri hastalıkları içinde aynı yöntemler kullanılmaktadır.
• Genetik Mühendislik: Genleri değiştirilerek bitkilerin doğal direnç mekanizmaları güçlendirilir veya hastalıklara karşı aktif bileşenler üretmeleri sağlanır.
• Transgenik Bitki Üretimi: Yabancı genlerin bitki genomuna aktarılması ile bitkilerin belirli hastalıklara veya zararlılara karşı direncini artırmak için transgenik bitkiler üretilir.

DAVRANIŞSAL MÜCADELE

Davranışsal mücadele, zararlı organizmaların davranışlarını ve biyolojik süreçlerini anlama ve manipüle etme yöntemlerini içeren bir mücadele stratejisidir.

Bu mücadele yöntemi, zararlıların davranışlarını anlayarak ve uygun çevresel koşullar yaratarak zararlıların üremesi, beslenmesi veya hareket etmesi üzerinde kontrol sağlamayı amaçlar.

Zirai davranışsal mücadelede kullanılan bazı yöntemler şunlardır:

• Feromonlar: Zararlıların iletişimde kullandığı kimyasallar olan feromonlar, bitkilerin veya böceklerin doğal olarak salgıladığı maddelerdir. Bu maddeler, zararlıların üreme ve beslenme davranışlarını etkileyerek zararlı popülasyonlarının kontrol altında tutulmasını sağlar. Feromon tuzakları kullanılarak zararlıları izleme ve sayım yapılabilir.
• Koku ve Tat Alma Modifiye Ediciler: Zararlıların koku ve tat alma duyularını etkileyen kimyasallar, bitkilerin zararlılar tarafından daha az çekici hale gelmesini veya zararlıların yiyecekleri reddetmesini sağlayarak zararlıların bitkilere zarar vermesini engeller.
• Bitki–Dokuya Dayalı Davranışsal Kontrol: Bitkilerin doğal olarak zararlı organizmalara karşı geliştirdiği savunma mekanizmaları ile doğal dirençli bitki çeşitleri kullanmak veya direnç mekanizmalarını güçlendiren bitki ıslahı çalışmaları, zararlıların zarar verme potansiyelini azaltır.
• Bitki Yetiştirme Teknikleri: Bitkilerin yetiştirme tekniklerinde yapılan düzenlemeler ve yönlendirmeler, zararlıların üreme ve beslenme süreçlerini etkileyerek zararlıların popülasyonunu kontrol altına alır.

ENTEGRE MÜCADELE YÖNTEMLERİNİN FAYDALARI

Entegre mücadele, tarımsal üretimin sürdürülebilirliğini destekler ve çiftçilere ekonomik avantajlar sunar. Entegre Mücadele yöntemlerinin faydaları şunlardır:

• Çevre Dostu: kimyasal pestisitlerin kullanımını azaltmayı ve çevre kirliliğini önlemeyi amaçlar. Bu yöntemler, ekosistem dengesini korumaya yardımcı olur ve diğer canlı organizmalara zarar verme riskini azaltır.
• Direnç Gelişiminin Azaltılması: tek bir mücadele yöntemine bağımlılığı azaltarak, zararlıların ve hastalıkların direnç geliştirmesini önlemeye yardımcı olur. Farklı yöntemlerin kombinasyonu, zararlıların daha az direnç geliştirmesine neden olur.
• Biyoçeşitliliğin Korunması: doğal düşmanların ve yararlı organizmaların etkinliğini artırarak biyoçeşitliliğin korunmasına katkıda bulunur. Zararlılarla doğal düşmanlar arasındaki dengeyi koruyarak ekosistemde çeşitliliği destekler.
• Sağlıklı Ürünlerin Elde Edilmesi: Entegre Mücadele yöntemleri, kimyasal kalıntıları en aza indirir ve ürünlerin kalitesini ve güvenilirliğini artırır. Bu sayede, tüketicilere daha sağlıklı ve güvenilir ürünler sunulur.
• Ekonomik Avantajlar: uygun fiyatlı ve çevre dostu yöntemleri içerdiği için çiftçilere maliyet tasarrufu sağlar. Ayrıca, tarımsal üretimde verimliliği artırarak daha yüksek gelir elde etmelerine yardımcı olabilir.
• Uzun Dönemli Sürdürülebilirlik: tarla bitkileri hastalıkları ile mücadelede sürdürülebilir ve uzun dönemli bir yaklaşım sunar. Doğal düşmanların etkinliği ve zararlıların direnç gelişimi göz önünde bulundurularak sürekli olarak uygulamaların revize edilmesi ve iyileştirilmesi sağlanır.

Sonuç olarak bitkilerde yaprak hastalıkları ile mücadele yöntemleri, tarımsal üretimde zirai hastalık ve zararlılar ile mücadelede çevresel, ekonomik ve sosyal sürdürülebilirliği destekler. Bu nedenle, çiftçilerin ve tarım uzmanlarının entegre mücadele yöntemleri stratejilerini benimsemeleri ve uygulamaları, tarımsal üretimin verimli ve çevre dostu bir şekilde gerçekleştirilmesi için önemlidir.

Yazan: Ziraat Mühendisi Cafer Aşar