Topraklarımızda ekim nöbeti uygulaması yapmayıp her sene aynı ürün yetiştirdiğimiz takdirde toprakta, bitkide oluşan hastalık veya zararlı her geçen gün artmış ve zirai mücadele ilaçları kullanımı zorunlu hale gelmiştir. Peki bitki koruma ürünleri nedir? Nasıl uygulanır bu yazımızda inceleyeceğiz.
BİTKİ KORUMA ÜRÜNLERİ NEDİR?
Bitki koruma ürünleri, tarımsal yapılarda bulunan bitkiler ile bunların ürünlerinde zarara neden olabilecek hastalık etmenlerini zararlılarını yabancı ot ve farklı organizmaların oluşturacağı zararları önlemek ve yoğunluklarını ekonomik zarar seviyesinin altına düşürmek için kullanılan bir seçenektir.
FORMÜLASYON TİPİNE GÖRE İLAÇLAR
Bitki koruma ürünleri kullanmadan önce sorununun ne olduğu tespit edilmelidir. İlaç kullanılması gerekiyorsa, reçete yazmaya yetkili kişilerin tavsiye ettiği bitki koruma ürünleri kullanılmalıdır. Kullanılacak bitki koruma ürünlerinden istenilen faydayı sağlayabilmek için bilinçli bir seçim ve bilinçli dozda uygulama yapılmalıdır.
TOZ İLAÇLAR
Formülasyon olarak toz yapıya sahip ilaçlar ince öğütülmüş kullanıma hazır ilaçlardır. %1-10 arasında aktif madde içinde bulundurur. Aktif maddenin dışında kalan kısım özenle seçilmesi gerekmektedir. Ülkemizde yaklaşık %9’u bu formülasyon tipindedir.
ISLANABİLİR TOZ İLAÇLAR
Yeterli çözünürlükte olmayan katı taşıyıcılar, dağılmayı ve ıslanmayı kolaylaştıran maddeler içeren bir formülasyona sahiptir. Ülkemizde pestisitlerin yaklaşık %27’si bu formülasyon şeklindedir.
SUDA ÇÖZÜNEN TOZ İLAÇLAR
Suda çözünen toz ilaçların etki mekanizmasına göre 4A grubuna ayrılmış bir insektisittir. Aynı etkiye sahip bitki koruma ürünlerinin uygulamasında direnç gelişimini teşvik etmektedir.
EMÜLSİYON KONSANTRE İLAÇLAR
Emülsiyon konsantre formülasyonun da aktif maddenin çözünebilmesi için organik solventler kullanılır. Çözücü olarak kullanılan solventin ve aktif madde su ile karışmazlar. karışımları için emülgatör denilen madde kullanılmaktadır. Ülkemizde pestisitlerin %40’ı bu formülasyon tipindedir.
AKICI (SÜSPANSİYON) KONSANTRE İLAÇLAR
Süspansiyon konsantre ilaçların formülasyonun da bir ortamda aktif maddenin dağılımını ve karışımını sağlayan maddelerle üretilmektedir. Bu formülasyon tipi EC – WP arasındadır. partikülleri 1-2 mikrometre arasındadır.
Üretim için kullanılacak aktif maddenin taşıyıcı ortamda çözünürlüğünün az olması, 800C’nin üzerinde bir kaynama noktasına sahip olması ve taşıyıcı ortamda sabit kalması gerekmektedir. Ülkemizde ruhsatlı olarak yaklaşık %5’i bu tiptedir.
AEROSOLLER
Aerosoller katı partiküllerin ya da sıvı damlacıkların gaz içinde dağınık şekilde olmasıyla oluşan kolloidal türdür.
TOHUM İLAÇLARI
Tohum ilaçlaması, tohumlukla geçebilen hastalıkların önlenmesi için bir tedbir almak amacıyla yapılmaktadır. Tohumun toprakta sağlıklı çıkışına destek olmaktadır.
ZEHİRLİ YEMLER
Zehirli yemler direkt olarak verilebildiği gibi yemler ile de karıştırılarak zehirli yemlerin kemirgenler tarafından kolaylıkla yenmektedir.
GAZ İLAÇLAR (FUMİGANTLAR)
Gaz ilaçlar gaz halindeyken etkili olan düşük sıcaklık değerlerine indiğinde buharlaşabilen, bu böcek ilaçlarına fumigant denir. Fumigantlar, canlıların solunum sistemini bozmaktadır. Hücre yapısında ve sinir sistemindeki yaşamsal fonksiyonları sonlandırır.
GRANÜL İLAÇLAR
Granül ilaçların oluşumunda küçük tanecikler bir araya getirilerek daha büyük bağlar oluşturma işlemi anlamında kullanılır. Bu bağlar, fiziki veya sıvı bir bağlayıcı kullanılarak oluşturulur.
SOLÜSYON KONSANTRE
Suda çözünebilen aktif maddeyi kapsamaktadır. Aktif maddenin doğallığı nedeniyle veya bazı kimyasal etkileşimleri su ile karışabilmektedir. Bünyelerinde organik solvent, emülgatör bulundurmamaktadır. Ülkemizde pestisitlerin %9’u bu formülasyon tipindedir.
ISLANABİLİR GRANÜL
Islanabilir granül, Islanabilir toz formülasyonların mekanizmasına benzer bir mekanizma ile üretilmiştir. Bu formülasyon tipi aktif madde dışında; su ile ıslanabilmesini sağlayan maddeler, suda dağılımını sağlayan maddeler bulundurur.
Kuru akışkanlar olarak bilinen içi boş ve iç yüzeyleri gözenekli 0.1mm çapında bir büyüklüğe sahip granüllerdir. Suda hızlı bir şekilde dağılım gösterirler ve suda ıslanabilir tozların oluşturduğu bulamaç oluşturmaktadır.
SIVI TOHUM İLAÇLARI
Sıvı ilaçların depolanmasında kristalleşme görülmemektedir. Tohum ilaçlaması da bu yüzden avantajlıdır.
DÜŞÜK HACİMLİ SIVI
Düşük hacimli sıvı hem uygulama yöntemi hem de formülasyon tipidir. Püskürtme hacmine göre sınıflara ayrılmıştır. Düşük hacimli sıvı yönteminde 0.5-40 litre püskürtme sıvısı atılmaktadır.
ETKİLİ OLDUKLARI HASTALIK, ZARARLI VE YABANCI OTLARA GÖRE İLAÇLAR
Bitkideki zararlı ve hastalığın teşhis edilmesi için gözlem yapılmaktadır. Doğru teşhis için resmi kuruluşlarda çalışan kişilerden yardım alınmalı ve laboratuvar koşullarında analiz için yaprak, toprak numuneleri götürülmelidir.
Tüm tahlillerden sonra ortaya çıkan zararlı ve hastalığa karşı uygun koşullarda ve zamanda etkili, insan, hayvan ve çevre için en az zararlı dozu seçerek ilaçlama yapmak gerekmektedir.
Bu ilaçlarda kendi içerisinde kullanıldıkları hastalık ve zararlıya göre ayrılmaktadır yazının devamında bitki koruma ilaçları verilen genel isimleri açıklayacağım.
İNSEKTİSİT
Entomoloji, böcekleri inceleyen bilim dalıdır. Ve böceklere karşı kullanılan ilaç sınıfı da insektisittir.
FUNGUSİT
Fitapatoloji, bitki hastalıklarıyla ilgilenen bilim dalıdır. Ve Mantari hastalıklara karşılık uygulanan ilaç türüne fungusit denmektedir.
BAKTERİSİT
Bakteriye kimyasal olarak uygulanan ilaç grubuna bakterisit denir.
HERBİSİT
Herbisitler yabancı otlara karşı kullanılan kimyasallardır.
NEMATİSİT
Nematodlara karşı uygulanan ilaç türlere nematisit denir.
RODENTİSİT
Kemirgenlere karşı kullanılan kimyasal uygulamaya rodentisit denir.
AKARİSİT
Kırmızı örümceklere karşı kullanılan kimyasal maddelerdir.
AVİSİT
Kuşlara karşı kullanılmaktadır.
AFİSİT
Yaprak bitlerini öldüren tarım ilacına afisit denir.
ALGİSİT
Algleri öldüren ilaçlara algisit denmektedir.
MOLLUSİD
Mollusid, sümüklü böcek ve salyangozlara karşı kullanılmaktadır.
ÖZEL AMAÇLI İLAÇLAR
Özel amaçlı ilaçlar, bitkiye ya da çevreye zararlı olan canlıların o ortamdan uzaklaştırılması ya da tamamen ortadan kaldırılması ile sonuçlanmaktadır.
UZAKLAŞTIRICILAR (KOVUCULAR)
Zararlıların canlılara ve bitkilere yaklaşmasını engellemeye ya da uzaklaştırmaya yarayan maddelere denir. Fiziksel ve kimyasal olarak iki yöntem vardır.
Fiziksel olarak tüyler, dikenler vb. diyebiliriz. Ve kurulan yapışkan tuzaklarda örnek olarak verilebilir. Bitkilerden elde edilmiş bir madde de Azadirahtin’dir. Azadirahtin, böcekleri hem uzaklaştırıcı hem de beslenmelerini engelleyici etki göstermektedir.
CEZBEDİCİLER
Cezbedicilerde, Böceklerin besin bulmasında, yumurta bırakma yeri bulmada, cinsel eşlerini aramalarında, kontrol altına alınabilmesi için yararlanılan bir takım kimyasallar ve doğal ürünler bulunmaktadır.
Besin cezbedicileri zararlı ile mücadeleye başlama vaktinin belirlenmesinde faydalanılmaktadır.
BİTKİ KORUMA ÜRÜNLERİNİN İNSANLARA VE ÇEVREYE ETKİLERİ
- Bitki koruma ürünleri kullanıldıkları mahsul üzerinde kalıntı bırakabilmektedirler bu nedenle insanlar üzerinde farklı etkilere neden olmaktadır.
- Bitki koruma ürünlerine maruz kalan çiftçilerde genetik rahatsızlıklar ortaya çıkabilmektedir.
- Pestisit kalıntısı yüksek çıkan ürünler alıcı ülke tarafından geri çevrilmektedir.
- İlaçlama esnasında havayla karışan pestisit daha sonrasında sis ve yağışlarla tekrar yer yüzüne dönebilmektedir.
BİTKİ KORUMA ÜRÜNLERİNİN ZARARLARINA KARŞI ALINACAK TEDBİRLER
- Uygulamadan sonra el ve yüz bol suyla yıkanmalıdır.
- Eldiven, solunum koruyucu maske, çizme, gözlük kişisel koruyucu kıyafet giymek durumundadır.
- Uygulamaya başladıktan sonra çıkan rüzgarı arkamıza almalıyız.
BİTKİ KORUMA ÜRÜNLERİNİN SEÇİMİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
- Problemin ne olduğu ilk olarak tespit edilmelidir.
- Pozitif bir sonuç almak için bilinçli ilaç seçimi ve uygulaması yapılmalıdır.
- Bitki koruma ürünleri etiketinde tavsiye edilen zararlıya, hastalığa karşı tavsiye edilen dozda uygulama yapılmalıdır.
BİTKİ KORUMA ÜRÜNLERİNİN MUHAFAZASI
Bitki koruma ürünleri, bitki ilaç türlerine göre yani insektisit, fungusit, herbisit gibi gruplara ayrılarak ayrı ayrı bölmelerde kapalı dolaplarda muhafaza edilmelidir.
BİTKİ KORUMA ÜRÜNLERİNİN UYGULAMA DOZU VE ZAMANI
Bitki koruma ürünlerini uygulanmadan önce ambalaj üzerindeki etiket incelenmeli ilacın ticari ve kimyasal isimlerine dikkat edilmelidir. bitki koruma ürünleri uygulama örnekleri ne bakılmalıdır ve reçete üzerindeki uygulama dozu dikkate alınmalıdır. Bitki koruma ilaçlarının uygulama zamanı ise çok önemlidir. Çok fazla rüzgarlı havada uygulanmamalıdır. Aşırı sıcaklıklarda ilaç uygulaması yapılmamalıdır.
Sonuç olarak bitki koruma ürünü yani tarım ilaçları hastalık, zararlı ve yabancı otların zararlarından korumak ve kaliteli ürün üretimi için kullanılan önemli bir tarımsal mücadele yöntemidir.
Artan nüfusla birlikte gıda ihtiyacı da artmıştır ve bu gıdanın karşılanabilmesi için tarım ilaçları kullanılması zorunlu hale gelmiştir. Fakat artan bitki koruma ilaçları kullanımıyla ürün artışı sağlanırken çevre, insan sağlığı açısından bazı olumsuzluklara neden olacağı göz ardı edilmemelidir.
Ayrıca zirai ilaç türleri hakkında daha detaylı bilgi almak için yine sitemizde yer alan “Zirai İlaç Türleri ve Dikkat Edilmesi Gerekenler” adlı rehberimize göz atabilirsiniz.
Yazan: Ziraat Mühendisi Beyza Söğüt
