Elma yetiştiriciliği, ülkemizde yıllardan beri yapılan üretim ve alan bakımından öteki ılıman iklim meyvelerinden önde gelen bir meyve türüdür.
Ülkemiz üretimde dünya sıralamasında ilklerde olmaktadır. Peki çokça üretimini sağladığımız elma yetiştiriciliğinin verim bakımından kayıplara uğratan elma zararlıları inceleyelim bu zararlı elma içkurdu (cydia pomonella)’dur.
ELMA YETİŞTİRME KOŞULLARI NELERDİR?
Elma yetiştirme koşullarına baktığımızda iklim isteği, toprak isteği dikkat edilmesi gereken konulardır.
İKLİM İSTEĞİ
Elma ılıman ve soğuk ılıman iklim bitkisidir. ışık yoğunluğu elmada iyi renk oluşumunu sağlar. Elma ağacı sert kışlara dayanıklı olurken yüksek yaz sıcağından da çok hoşlanmaz. Elma ağacı soğuklama gereksinimi diğer meyvelere göre uzundur. Tomurcukların kabarma devresinde bitki soğuğa en duyarlı halini alır. Taç yaprak dökümünden sonra elmada soğuğa en duyarlı olunan dönemdir. Yeterli soğuklama ihtiyacı giderilmediğinde ise çiçeklerin bir kısmı ölür, daha geç hem de düzensiz olur.
TOPRAK İSTEĞİ
Elma ağacı için uygun topraklar; yeterli kireç ve humus bulunduran tınlı, tınlı kumlu ve kumlu tınlı geçirgen nem oranı yüksek topraklardır. Çok kireçli topraklarda demir alımını etkilendiği için bitkide sarılık görülür. Elma için toprak derinliği 2m veya daha fazla olan, asit karakterli topraklar tercih edilir.
ELMA AĞACI BAKIMI NASIL OLMALI?
Elma ağacı bakımı elma zararlıları, meyve kurdu, elma iç kurdu zararlıları gibi birçok zararlı ve hastalık için de önemlidir. Toprak işleme, sulama, gübreleme gibi hususlara dikkat edilmelidir. Elma ağacında köklerin toprağa iyi tutunarak vitaminlerle desteklenmesi gerekmektedir. Elma çeşitliliği dikilecek elma fidanının toprağa ve dikilecek yerin mevsimine uyum sağlaması gerekir. Temmuz ayının ortalarından itibaren hasatlar başlar. Eğer toprak nemli ve ıslak ise; toprağın suya ihtiyacı olmadığı anlamına gelir ve sulama yapılmaz.
Elma ülkemizin hemen hemen tüm şehirlerinde yetişen bir meyve türüdür. Özellikle kış mevsiminin vazgeçilmezidir. Elma özellikle ılıman iklimde yetişmeyi seven bir ağaç olup birçok çeşidi olmasıyla birlikte doğru ve verimli elma ağacı yetiştirmek için bir çok unsura dikkat edilmelidir. Meyve kurdu gibi zararlıları bulunmakla birlikte bunların etkinliği azaltmak içinde sulama ve gübreleme başlıca dikkat edilecek husustur.
ELMA AĞACI NASIL SULANIR?
Elma ağaçları saçak kök yapısına sahip olduğu için fazla su ve nem ister. su ve yağış miktarına göre sulama değişecektir ve sıkça sulanmak ister. Su miktarı ise ağaç büyüklüğüne göre değişmektedir. Elma ağacında sulama zamanı iyi hesaplanmalıdır. Eğer toprak nemli ve ıslak ise; toprak suya ihtiyacı yoktur. Eğer toprak kuru ise sulama zamanı gelmiştir. Elma ağaçları için en etkili sulama zamanı ise yaz aylarıdır. Yaz sulamaları o yılın mevsimine ve yağış miktarına göre değişiklik göstermektedir. Eğer mevsim kurak gidiyorsa mayıs ayında sulamaya başlanır. Düzenli ve bilinçli sulanan bahçede yetişen elmaların verimi ve elma kalitesi yüksek olacaktır. Sulama çeşidi damlama sulama yapılmalıdır. Yağmurlama sulama çok uygun değildir.
ELMA AĞAÇLARINDA GÜBRELEME NASIL OLMALI?
Elma bahçelerine uygulanacak gübre miktarı toprak işlemeye, toprağın karakterine, ağacın yaşına, alınan verim miktarına göre değişir. Verilecek gübre miktarı toprak ve yaprak analizleri ile tespit edilip uygulanmalıdır. Elma bahçelerinde fidan dikilmeden önce gübreleme yapılmalıdır. Dikimden sonra da gübrelemeye devam edilmelidir. Elma ağaçlarına ilkbaharda azotlu gübre verildiği takdirde meyve kalitesi iyileştiği gibi meyve dökümü de azalır. Elma bahçeleri fosforu kuvvetli kökleri ile topraktan almak istemektedirler. Fosfor ağacı büyütür ve verimi arttırmaktadır. Fosfor toprakta az hareket ettiği için fosforlu gübreleri köklerin bulunduğu noktaya vermeye dikkat edilmelidir. Potasyum de elma ağaçların da fotosentez, nişasta ve şeker yapmasında önemli bir rolü olan elemandır.
ELMA İÇKURDU NEDİR?
Elma zararlıları olan Elma iç kurdu (Cydia pomonella) elma bahçelerinde yüksek ekonomik zararlar veren yaygın bir zararlıdır. Hasar kurdun larvası tarafından meyveye verilir ve zarar oluşturur.
ELMA İÇKURDU BELİRTİLERİ NELERDİR?
Meyve kurdu Cydia pomonella ilk olarak kabuk altınca boşluk oluşturur ve giriş deliği görülmekle birlikte genellikle kuru dışkı ile tıkanmıştır. İleri aşamasında larva çekirdeğe doğru tünel kazarak etin büyük bir kısmını yedikten sonra kahverengi bir dışkı bırakır. Giriş noktası altındaki doku yendiğinde büyük ölçüde genişlemektedir ve meyveye verdiği zarar ilerlemektedir.
ELMA İÇKURDU İLE NASIL MÜCADELE EDİLİR?
Cydia pomonella ile mücadelede elma iç kurdu kimyasal mücadele ve elma iç kurdu kültürel mücadele olarak iki yöntem vardır. Kültürel mücadele ilk olarak tercih etmemiz ve başvurmamız gereken mücadele yöntemiyken eğer zararlı ilerlemiş ve kültürel mücadele ile önünü kesemiyorsak kimyasal mücadele yöntemine başvurmalıyız. Bordo bulamacı ile de gelecek sene olacak hastalıkların bir nebze önüne geçilebilmektedir.
KÜLTÜREL MÜCADELE
Elma iç kurdu kültürel mücadelesi elma bahçesinin, elma iç kurdunun konukçusu olan meyve ağaçları yani armut, ayva ve ceviz gibi ağaçlar ile karışık olarak kurulmamasına özen gösterilmelidir. Elma bahçesinde dökülen meyveler toplanıp uzaklaştırılmalıdır. Ambalaj ve depolama yerleri elma bahçelerinin kenarında olmamalıdır. Bahçe sürümüne özen gösterilmeli ve ağaç gövdelerine haziran ayı başlarında elma iç kurdu feromon tuzağı kurularak , bunlara gelen larvalar haftalık kontrollerle imha edilmelidir.
KİMYASAL MÜCADELE
Elma iç kurdu kimyasal mücadele de her döle ait larva çıkışında ağaçları ilaçlı bulundurarak yumurtadan çıkan larvaları meyve içine nüfus etmeden önce öldürmektir. Bunların kesin olarak saptanması için çekici tuzaklar, tuzak bant yöntemlerinde yararlanılır. Bu yöntemlerden elde edilen veriler sonucu, Elma iç kurdu zararı karşı birinci döle 20 gün aralıkla 2, ikinci döle ise 1 olmak üzere toplam 3 olacak şekilde elma iç kurdu ilaçlama zamanı geldiğinde yapılmalıdır.
Ergin gri renkli yaklaşık 10 mm uzunluğunda olan Yumurtası 1-1,2 mm çapında oval şekilde, başlangıçta süt beyazı rengin de mumumsu görünümdedir. Yeni çıkmış 1 mm uzunluğundadır. Gelişimini tamamlayan meyve kurdu yılda 2 döl vermektedir. Peki meyve iç kurdu ilacı nedir, elma ilacı, elma iç kurdu ilacı ne zaman atılır?
ELMA İÇ KURDU İLAÇLARI
Elma içkurdu için insektisit uygulanmalıdır. İnsektisit böcekleri öldürmek için kullanılan toksit maddelere denmektedir. Bu tür maddeler istila eden zararlıları kontrol etmek veya belirli alanlarda hastalık taşıyan böcekleri ortadan kaldırmak için kullanılmaktadır. Meyve kurdu da bunlardan biridir ve kimyasal mücadelesinde kullanılmaktadır.
Elma yetiştiriciliği ülkemizde ve dünyada büyük yeri olan hastalık ve zararlılarla bilinçli mücadele halinde daha iyi yerlere gelebilecek ve daha çok verim potansiyeli olan bir meyve türüdür. Bu yazımızda elma yetiştiriciliğinde ekonomik kayıplara yol açan Elma içkurdu (Cydia pomonella) zararlısını ele aldık. İlk olarak bu zararlı ile kültürel mücadele etmeliyiz sonuç alamadığımız takdirde kimyasal mücadeleye başvurmalıyız.
Yazan: Ziraat Mühendisi Beyza Söğüt