Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri (TTKK) tarıma önemli miktarda katkıda bulunurlar. Küçük çiftçilerin banka kredisi alması zor olduğundan ve borç alacakları kişilerin yüksek faizinden etkilenmemesi için kooperatifler bu sebeple kredi desteği sağlamaktadır.
Alınan bu kredi üretimde kullanıldığı için de ülkede tarımsal üretimin artması sağlanmış olunmaktadır.
TARIM KREDİ KOOPERATİFLERİNİN AMAÇLARI
Alınan kredinin üretim amaçlı kullanılmasını sağlayarak tarımsal üretimde artışı sağlamak, faiz oranını düşürmek, kredi imkânı sağlamak, tarımsal ihtiyaçları ucuz, kaliteli ve zamanında sağlayarak hizmete sunmak tarım kredi kooperatiflerinin amaçları arasında yer almaktadır.
TÜRKİYE’DE TARIM KREDİ KOOPERATİFLERİ NE ZAMAN KURULMUŞTUR?
Türkiye Tarım Kredi Kooperatiflerinin (TTKK) kuruluş tarihi 1863 yılında Mithat Paşa’nın kurmuş olduğu “Memleket Sandıkları”na dayanmaktadır.
Cumhuriyet’in ilanından sonra ise 1935 senesinde çıkarılmış olan 2836 sayılı “Tarım Kredi Kooperatifleri Kanunu” ile günümüzdeki anlamı ile kuruluşunu gerçekleştirmiş olup, bizim de Türkiye’de Tarım Kredi Kooperatifleri ne zaman kurulmuştur sorumuza cevap olmuştur.
TARIM KREDİ KOOPERATİFLERİNİN ÖNEMİ
Türkiye nüfusunun yaklaşık olarak %50’si kırsalda yaşamaktadır. Bu nedenle de büyük ölçüde, ekonomi tarıma dayanmaktadır. Tarım ekonomisinin güçlenmesi demek, aynı zamanda ülke ekonomisinin de güçlenmesi demektir.
Önceden de bahsettiğimiz gibi ülkemizde genellikle küçük çiftçi işletmeleri bulunmaktadır. Yeni üretim yapabilmeleri için de gereken miktarları bankadan ve şahıslardan sağlama güçlüğü içerisindedirler. Bu sebepledir ki çiftçiye en uygun şartlarda krediyi Tarım Kredi Kooperatifleri sağlamaktadır.
Çiftçinin sorunu aslında milyonlarca üreticinin de sorunu olmaktadır. Tarım Kredi Kooperatiflerinin önemi dolayısıyla, bu sorunları en uygun şekilde çözebilecek bir örgüttür.
TARIM KREDİ KOOPERATİFİNİN TÜRKİYE’DEKİ YAPISI
Tarım Kredi Kooperatifleri 17 bölge birliği, 1625 birim kooperatifi, 188 hizmet bürosu ve 7244 personeliyle 1 milyon 100 bin çiftçiye hizmet sunmaktadır. Bu kooperatifler, kendi ortakları arasında seçtikleri kişilerle oluşturulan Yönetim Kurulu ile yönetilmektedir.
1972 senesine kadar Ziraat Bankası’na bağlı olarak faaliyet gösteren kooperatif, 1972 senesinde çıkarılan 1581 sayılı “Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu” ile ve 1977 senesinde Merkez Birliği’nin kurulmuş olmasıyla bağımsız çiftçi teşkilatlanması konumuna gelmiştir. 1985 yılında yayımlanmış olan 3223 sayılı yasa ile Tarım ve Orman Bakanlığı’nın koordineli kurumu seviyesine gelmiştir.
2005 yılında 5330 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Yasasında Değişiklik Yapılması Hakkındaki Kanunla bulunan kooperatifler bağımsız konuma gelmiştir. Tarım Kredi Kooperatifinin Türkiye’deki yapısı anlatılan şekilde biçimlenmiştir.
TARIM KREDİ KOOPERATİFLERİNİN ORTAKLARINA SAĞLADIĞI KREDİ ÇEŞİTLERİ
Tarım Kredi Kooperatiflerinin ortaklarına sağladığı kredi çeşitleri kısa vadeli ve orta vadeli olmak üzere iki çeşit kredi sağlamaktadır.
Kısa vadeli işletme kredileri, ortakların tarımsal işletmelerinin fidan, tohumluk, zirai ilaç, kimyevi gübre, fide, akaryakıt, karma hayvan yemi gibi ihtiyaçların temini ve nakit ihtiyacının karşılanması için bir yıl vade ile verilen kredi çeşididir.
Genel ihtiyaç kredileri, tohumluk kredileri, kimyevi gübre kredileri, hayvancılık işletme kredileri, tarımsal ilaç kredileri ve akaryakıt kredisi gibi çeşitleri bulunmaktadır.
Orta vadeli yatırım kredileri, tarımsal işletmenin cansız ve canlı demirbaşları olmak üzere her türlü tarımsal araç-gereç, meyve fidanı ve gelir getiren hayvanların sağlanması amacıyla en fazla 4 yıla kadar vadeyle açılan kredilerdir.
Tarımsal araç-gereç kredileri, hayvancılık donatma kredileri, tarımsal sulama kredileri adı altında çeşitlenmektedir.
TARIM KREDİ KOOPERATİFLERİNİN TARIMSAL ÇALIŞMALARI
Tarımsal Kredi Kooperatifleri maliyeti az olan, ucuz ve kaliteli tohumlarla üretim yaparak bunu halka sunar, mevduat toplar, krediyi piyasadaki faiz oranlarını düşürerek sağlar ve ortak iş yapan kimselere kredi önerilerinde bulunur.
Bunun yanı sıra Ziraat Bankası da tarımsal faaliyetlerin güçlenmesine ve savaş sonrası ülkenin kalkınmasını sağlamada bir süre Tarım Kredi Kooperatifleriyle beraber çalışmıştır ve birçok fayda sağlamıştır. İlk yerli olan traktörün yapılmasında katkısı bulunmaktadır, damızlık hayvan ihtilaline yardım ederek, meraların ıslahı için et ve süt üretiminin sağlanması için uygun yerleri üretim yapılabilir hale getirmiştir.
Türkiye Tarım Kredi Kooperatiflerinin tarımsal çalışmaları ve buna bağlı olarak Ziraat Bankası tarım alanında yaptığı çalışmaları bu şekilde sıralayıp ilişkilendirmek mümkündür.
Sonuç olarak, Tarım Kredi Kooperatifleri bugünkü ismini 1935 senesinde çıkarılmış olan yasayla almış olsa da tarihi 1800’lü yıllarda kurulmuş olan Memleket Sandıkları’na dayanmaktadır. Bu kurulmuş olan sandıklar tarımsal kooperatiflerin ilk adımıdır.
1977’de çıkan kanunla ise teşkilatlanması yasal hale gelmiştir. 2005 senesine kadar yine türlü yasal düzenlemeler yapılmıştır ve en son çıkan yasa ile kooperatifler daha demokratik sisteme geçmiş, çiftçilere uygun şekillerde tarımsal kredi imkânı sunulmuş ve çiftçilere makul fiyatlarda akaryakıt temin edilmesine çıkarılan bu yasalarla olanak sağlanmıştır.
Ayrıca bu konuyla ilgileniyorsanız, tarımsal kredi ve destekler ile ilgili “Tarım Bankacılığı ve Tarımsal Krediler” adlı Tarım Mikrofonu podcast bölümüne göz atabilirsiniz.
Yazan: Şehir Plancısı Elif İrem Demirbaş
