LİMON AĞACI HASTALIK VE ZARARLILARIYLA MÜCADELE

Ülkemizde birçok çeşidi yetiştirilen ve turunçgillerin en gözdelerinden olan limon ağacını yakından inceleyeceğiz.

Günümüzde en yaygın olarak Ege ve Akdeniz’de görülmektedir. Yemyeşil yaprakları, pembe renkli açan çiçekleri, keskin kokusu, kendine has ekşi tadı ve uçucu yağ olarak kullanılabilme özellikleri bulunmaktadır. Dalları ise dikenli yapıya sahiptir.

C vitamini kaynağı olmasından dolayı tüketicilerimizin dikkatini çekmektedir. Bunun yanı sıra hassas yapısından ötürü birçok limon ağacı hastalıkları ortaya çıkabilmektedir. Özellikle limon ağacı yaprak hastalıkları oldukça yaygınlaşmıştır.

Mesela turunçgil hastalık ve zararlıları altında bulunan uçkurutan hastalığı için limonlarda uç alma budaması yapılması gerekir. Bunun gibi önlemler alınırsa hastalıkları büyük ölçüde önleyecektir.

İçindekiler

LİMON AĞACI ÖZELLİKLERİ

Kökeni Güneydoğu Asya’dan gelmektedir. Cinsi Citrus ailesi ise Rutaceae üyelerinden olan bir meyvedir. Limonların şekilleri genellikle silindirik ve yuvarlaktır. Yapraklarının rengi diğer turunçgillere göre açık yeşildir. İklim koşullarını sevdiğinde çiçeklenmesi ve meyve verme süreci bütün yıl boyunca devam eder. İşte gösterdiği bu özelliğine “yediverenlik” denilir.

Yediveren limon ağacı bu yüzden dış faktörlerden hemen etkilenmeye açık hale gelir. Bunu göz önüne alarak yediveren limon ağacı hastalıkları oluşabilme olasılığı yüksektir diyebiliriz. Nisan ayında çiçeklenme döneminde ve ekim-ocak ayları aralığında olgunlaşma dönemindedir. Limon ağacının birçok türleri de bulunmaktadır.

LİMON AĞACI TÜRLERİ NELERDİR?

Limonun birçok farklı özellikte türleri vardır. Renkleri sadece sarıyla sınırlı değildir. Yeşil renkteki türleri de vardır. Bazı türlerin şekilleri ise bildiğimiz limon şekline göre farklılıklar gösterir. Limon ağacı türleri:

Lamas Limonu: Mersin’in Erdemli ve Silifke bölgelerinde yetişen en eski ve ünlü Türk limon çeşididir. Kalitesi yüksek, bol sulu, meyvesi ortalama büyüklükte ve pürüzsüz kabuklu, silindirik şekilli üstün tat, kokuya sahip güçlü ağaçlardır.
Lime Limon: Mersin ve Antalya civarında yetiştirilip yeşil ya da misket limon adlarıyla da söz edilmektedir. Limona göre şeker oranı düşük ve daha küçüktür. Tatlıların, içeceklerin ve yemeklerde kullanılır.
Mayer Limonu: Anavatanı Hindistan’dır. Bodur olduğundan en fazla 3 metre uzayabilir. Hava koşullarına karşı diğer limonlardan daha dayanıklıdır. Tadı portakal ile limonun karışımı gibidir. Yediveren çeşidi ise her mevsim meyve verir.
Molla Mehmet Limonu: Mersin’de en çok yetiştirilir. Sarı renkli, kabuğu girintili çıkıntılı ortalama kalınlıktadır(Kalınlığı:5.54 mm).Meyvesinin sap kısmında boyun bulunmaktadır. Küt, meme ve kaba yapılıdır.
İtalyan Memeli Limon: Adından da anlayabileceğiniz üzere İtalya kökenlidir. Batı Akdeniz tarafında “Kara Limon” adını alır. Çok verimli olup düzenli ürün verir. Meyveleri topaç şeklindedir.
Enterdonat Limonu: Bu çeşidi Dünya ‘da en çok üreten ülke Türkiye’dir. Doğu Akdeniz bölgesinde yetiştirilip erkenci tür özelliği gösterir. Meyveleri uzun, büyük ve silindirik şeklindedir. En dikkat çekici özelliği meyve başının yana yatık olmasıdır. Çekirdek sayısı azdır.
Kütdiken Limonu: İtalya kökenli olup Dünyada en üstün ve kaliteli olarak üretilen çeşittir. Limonların kraliçesi olarak adlandırılır. Şekli elipstir. Kabuğu ise yeşil-sarı ya da limon sarısı rengindedir. Yüksek asit içerikli ve bol suludur.

LİMON HASTALIKLARI NELERDİR?

Ülkemizde turunçgil hastalıkları ve zararlıları çoğunlukla görülmektedir. Bunlardan biri ise limon ağacı hastalıkları ve zararlıları olarak bilinmektedir. Limon ağacı hastalıkları aşağıda listelenmiştir:

Bakteriyel Kanser Hastalığı: Kanser belirtileri lekelenmeyle yaprak kenarları veya ucunda başlar. Lekelerin etrafı sarıdır. Yaprak altındaki püstüller mantarlaşır ve kraker şeklini alır.
Kurşuni Küf Hastalıkları: Çiçekte sarımsı ve kahverengi lekeler görülüp tüm çiçek salkımlarını fungusun gri spor kitlesiyle sarar ve hastalanarak kurur ve ölürler.
Kahverengi Çürüklük ve Gövde Zamklanması: Meyveler enfeksiyon kaparak kahverengi lekeler oluşturup zamanla derimsi görünürler. Dalları hastalandırmasıyla gövdenin kabuk kısmında zamk akıntısıyla büyük yaralar oluşur.
Dal Yanıklığı: Sürgünlerde başlayıp ilerleyen aşamalarda yaprak sapı ve dallara geçerek oval ve uzunumsu siyah lekeler meydana getirir.
Rosellinia Kök Çürüklüğü: Yapraklarda sararma ve küçülme görülür. Meyvelerin gelişimine zarar verir. Köklerde beyaz renkte giderek koyulaşan gri ve siyahlaşmış tabaka belirir.
Limon Tıkanıklık Hastalığı: Floemde tıkanıklık olur. Aşı yapılan yerinin üst kısmının hafifçe şişmesiyle ur şeklinde şişkinlikleri oluşturur. Virüs benzeri hastalıktır.
Limon Yaprak Kırışıklık Virüsü: Yapraklarda beneklenme ve kırışıklık görülür. Euraka limonunda yıldız şekilli lezyonlar, yaşlanmış yapraklarda şekil bozukluğu meydana getirir.
Turunçgil Cüceleşme Viroidi: Etmeni viroid olup enfeksiyonu bodurluk, kabuk kavlamaları ve soyulmaları, anaç kalem uyuşmazlığı, zamk akıntısına neden olur.

LİMON ZARARLILARI NELERDİR?

Limon ağacı hastalık ve zararlıları günümüz koşullarında çok yaygınlaşmıştır. Örneğin limon ağacı yaprakları yapış yapış oluyorsa sebebi yaprak bitleri olabilir. Limon zararlıları:

Limon Beyaz Sineği: Beyaz sinekler bitki özsuyunu emdiği için ağaç gelişmesini olumsuz etkiler. Meyveleri küçültür ve şeker oranında düşüş yaşanır.
Limon Pamuklu Biti: Bitler beslenerek yaprakların kıvrılması, küçülmesi ve gelişiminin durmasına sebep olur. Fumajin tabakası oluşturarak solunumu da engellerler.
Limon Kabuklu Biti: Meyveleri küçültüp yapraklarda klorofil oluşmasına engel olurlar. Gözenekleri kapattıkları için özümleme olmaz. Ağaç kurur.
Limon Çiçek Güvesi: Tırtıllar çiçeklerden beslenerek zarar verdikleri için meyve tutumunu engellerler.
Akdeniz Meyve Sineği: Larvaları meyvenin etli taraflarından beslenerek çöküntü ve yumuşama meydana getirirler.

LİMON HASTALIKLARI VE ZARARLILARI İLE MÜCADELE YÖNTEMLERİ

Limon ağacı hastalıkları ve tedavisi mutlaka bitkiye zarar vermeden önce yapılmalıdır. Örneğin limon ağacı pamukçuk nasıl geçer sorusunun cevabını bu bölümde bulabilirsiniz.

KÜLTÜREL MÜCADELE

Ağaçların yaralanması önlenmelidir.
Gübreleme, sulama ve budama işlemleri düzgün şekilde yapılmalıdır.
Yabancı otlar varsa temizlenmelidir.
Toz oluşumu engellenmelidir.
Suyu fazla tutan drenaj kanalları açılmalıdır.
Sık dikimden kaçınılmalıdır.
İyi bir havalanma olmalıdır

KİMYASAL MÜCADELE

Limon ağaçlarında görülen bazı hastalıklar, zararlılar ve bunlarla kimyasal mücadele yolları aşağıdaki gibidir:

KAHVERENGİ ÇÜRÜKLÜK VE GÖVDE ZAMKLANMASI

Meyve Enfeksiyonlarına Karşı:
1. ilaçlama: Sonbaharda yağışlar olmadığı zaman yapılmalıdır.
2. ilaçlama: Havalar yağışlı ise 1. ilaçlamadan 15 gün geçtikten sonra yapılır.

Gövde Ve Kökboğazı Enfeksiyonlarına Karşı:
Bir kez uygulama yapılır. Yara yerinde bulunan kabuk steril bıçakla temizlenmelidir ve ağaç tacından ortalama 1 ya da 1.5 m yükseklik olması koşuluyla ilaçlanmalıdır.

DAL YANIKLIĞI

İlaçlamaya, hasat yapıldıktan sonra çok kurumuş dallar temizlenerek başlanır.

KURŞUNİ KÜF HASTALIKLARI

1. ilaçlama: Çiçek tomurcukları açılmadan önce ya da çiçeklenme döneminde
2. ilaçlama: Çiçek taç yaprakların döküldüğü dönem içerisinde yapılır.

ROSELLİNİA KÖK ÇÜRÜKLÜĞÜ

Hastalığın ortaya çıktığı her dönemde ilaçlama yapılabileceği gibi ilkbaharda ilk önce kültürel önlemlerin uygulanmasının ardından ilaçlı mücadele yapılır.

BAKTERİYEL KANSER HASTALIĞI

Meyvedeki çiçek taç yaprakları dökümünden sonra 90 gün hassas olma nedeniyle bakırlı ilaçlar kullanılmalıdır.(2-3 kez)

LİMON AĞACI İLAÇLARI

Turunçgil hastalık ve zararlıları için farklı ilaçlar kullanılmaktadır. Örnek olarak limon ağacı yaprak hastalıkları arasında bulunan yaprak bitinde tedavi için limon ağacı yaprak biti ilacı olan afitsit kullanılmalıdır. Erkenden tedavi edilmezse limon ağacı hastalık ve zararlıları bitkiye zarar vererek olumsuz sonuçlara neden olur.

İnsektisit: Böcekler bitkiye zarar vermeden larvalarına ve yumurtalarına etki ederek onları yok eder. Örneğin Akdeniz meyve sineği zararlısı için kullanılır.
Fungisit: Mantar ilacı olarak adlandırılmaktadır. Mantar sporlarını ve enfeksiyonlarını öldürür.

Sonuç olarak; öğrendiğimiz tüm bilgiler doğrultusunda turunçgil hastalık ve zararlıları başlığı altında bulunan limon ağacı hastalıkları, limon ağacı hastalık ve zararlıları hatta daha da ayrıntıya girersek limon ağacı yaprak hastalıkları konularında bilinçlenmeyi sağladı.

Zamanında ve uygun dozda uygulanacak ilaçlar, gerekli bakımlar(sulama, gübreleme, budama),kültürel ve kimyasal mücadele sayesinde limon ağaçlarımızı verimli ve kaliteli ürün verebilecek şekilde yetiştirebiliriz.

Yazan: Ziraat Mühendisi Zeynep Kartal

Son Yazılar