Tarımsal sürdürülebilirliğin önemli bir bileşeni olarak taban gübresi, toprak verimliliğinin iyileştirilmesine büyük ölçüde katkı sağlar.
Dolayısıyla organik taban gübresinde bulunan organik madde nedeniyle toprak yapısı iyileşir ve bunun sonucunda toprağın su ve besin maddelerini tutma yeteneği artar.
Taban gübreleri organik ve sentetik olmak üzere ikiye ayrılır. Günümüzde çiftçiler sürdürülebilirlik açısından organik gübreleri daha çok tercih etmektedir. Bu gübreler tarımsal atıkların kullanıldığı kompost veya gübre bazlı yüksek oranda işlenmiş ürünler olabilirler.
TABAN GÜBRESİ NEDİR?
Bitkilerin ekim öncesinde, topraktan gelen hastalıklardan korunmasını sağlamak ve kök gelişimi artırmak için atılan fosforlu gübreye taban ( toprak altı) gübresi denir.
Başka bi deyişle; taban gübresi, tohum ekimi ile fide dikiminde veya bitkinin gözleri uyanmadan önce toprağa uygulanan ve bitkinin ihtiyaç duyabileceği fosfor maddesini ihtiva eden gübre çeşididir.
Taban gübreleri tek bir çeşit olmadığı gibi ana bileşen olarak potasyum ve azot da barındırır.
Fosfor bitki kökü gelişiminde önemli bir rol oynarken Azot bitki büyümesine, potasyum ise meyve kalitesini artırarak bitki gelişimine önemli oranda katkı sağamaktadır.
TABAN GÜBRESİ NE İŞE YARAR?
Ekim ve dikim yapılacak olan toprakta noksan olan besin maddelerini toprağa geri kazandırmak amacıyla atılan kimyasal ve organik gübrelerden oluşan taban gübreleri; üre, çim, mısır, narenciye, patates, sarımsak, arpa, zeytin, ceviz, ekin ve buğday gibi tarımsal ürünlerden yüksek verim elde etmek için kullanılır.
TABAN GÜBRESİNİN FAYDALARI NELERDİR?
- Toprakta hem besin verimliliğini hem de organik madde içeriğini artırmak;
- Toprağı kimyasal girdilere bağımlılığı azaltan organik maddelerle beslemek;
- Bitki büyümesini desteklemek için toprak verimliliğini eski haline getirmek ve sürdürmek;
- Toprağın biyolojik aktivitesini ve biyolojik çeşitliliğini arttırmak;
- Verimin yanı sıra ürünün kalite özelliklerini geliştirmek;
- Daha sağlam mahsuller üretmek için besin kullanımının verimliliğini artırmak;
- Bitkilerin dinamik ihtiyaçlarına yanıt olarak besinlerin yavaş salınımını kolaylaştırmak;
- Ekinleri daha dayanıklı ve kuraklığa dayanıklı hale getirmek için su kullanımının verimliliğini artırmak;
- Toprağın organik madde içeriğini iyileştirerek mahsulün erozyona karşı direncini arttırmak;
- Doğal hammaddeleri dahil ederek kaynak kullanımının verimliliğini artırmak.
TABAN GÜBRESİ ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Taban gübreleri fideye uygulama zamanı ve uygulama şekli bakımından farklılık gösterir. En çok kullanılan taban gübreleri 20-20-0 gübresi, organomineral gübre ve DAP (Diamonyum Fosfat) gübresidir.
- Azotlu gübreler (Nitrat bazlı gübreler, Avrupa ve Türkiye’de en yaygın kullanılan taban gübrelerdir.)
- İnhibitörlü azotlu gübreler
- Fosforlu gübreler
- Potasyumlu gübreler
- Kalsiyum, magnezyum ve kükürtlü gübreler
- Mikro besin gübreleri
- İnhibitörlü gübreler
EN İYİ TABAN GÜBRESİ HANGİSİ?
Bitkilere besin sağlayan ve/veya topraktaki organik maddeyi iyileştiren; azot, fosfor, kükürt, kalsiyum, magnezyum gibi çeşitli ürün formülasyonlarına sahip olan toprakaltı gübresi, toprak verimliliğini, bitki canlılığını, ürün kalitesini ve verimini artırmak için bitkilere ve/veya toprağa uygulanırlar.
Kimyasal taban gübrelerine kıyasla organik taban gübreleri hem organik hem de geleneksel tarımda en çok tercih edilen gübre türüdür.
TABAN GÜBRESİ NE ZAMAN ATILIR?
Bitki beslemenin temel koşullarından biri olan taban gübresi uygulaması, bitkilerden yüksek verim elde edebilmek ve kaliteli ürün almak için oldukça gereklidir. Fakat taban gübreleri uygulanırken toprağın pH derecesi, kireç ve topraktaki organik madde miktarı da göz önünde bulundurulması gereken hususlardır.
Dolayısıyla gübreleme yapılmadan önce mutlaka toprak analizinin yapılması gerekmektedir.
Btikilerin büyüme ve çiçeklenme yaşam döngüsü boyunca besin ihtiyacının büyük bir çoğunluğunu karşılayan taban gübresi yaz ve kış dönemlerinde ekim ve dikim öncesinde veya ekim esnasında mibzerle veya bant halinde 10-15 cm’lik tohum derinliğine uygulanır. Tarım makinelerinin giremediği ekim sahalarında ise ekim öncesi serpilmek suretiyle toprağa karıştırılır.
