Fukuoka tarımı, hiçbir şey yapma tarımı olarak da bilinen Japon çiftçi ve filozof Masanobu Fukuoka tarafından geliştirilen bir doğal tarım hareketi diyebiliriz. Japon tarım yöntemleri arasında yer alan Fukuoka tarafından geliştirilen bu tarım felsefesi, toprak işlemesi yapılmadan ve ilaç kullanmadan endüstriyel çiftlikler kadar verim elde edilebileceğini iddia etmektedir.
Bu yazımızda doğal tarım ve Fukuoka’nın tarım felsefesi nedir, temel ilkeleri ve uygulama yöntemleri nelerdir bunlara değineceğiz.
DOĞAL TARIM NEDİR?
Doğal tarım Japon tarım uzmanı ve çiftçi olan Masanobu Fukuoka tarafından bulunup geliştirilen bir yöntemdir. Aynı zamanda hiçbir şey yapma tarımı olarak da bilinen bu tarım felsefesi adından da anlaşılacağı gibi mümkün olduğunca hiçbir şey yapmadan, doğanın kendi haline bırakılmasıdır. Masanobu Fukuoka’nın ekin sapı devrimi kitabında doğal tarım felsefesi ve uygulaması ayrıntılı olarak anlatılmaktadır.
Geleneksel ve konvansiyonel tarımdan daha az emek gerektiren doğal tarım, belirlenen temel ilkeler doğrultusunda yapıldığında insan sağlığı ve doğanın kirlenmesi açısından bir sorun teşkil etmemektir. Doğal tarım, doğanın kendi halinde bırakılması ve insanın doğal döngülere uyum sağlaması felsefesine dayandığından organik tarım ile arasında fark oluşmaktadır.
MASANOBU FUKUOKA VE DOĞAL TARIM FELSEFESİ
Fukuoka, tarım alanının gelişimiyle insanın ruhsal gelişimi ve zenginleşmesinin birbirine paralel ilerlemekte olduğunu söyler. İnsan ruhuna da çeşitli tohumlar ekilir ve nereden ne çıkacağını bilmeden çeşitli, kokular, çiçekler etrafta belirebilir.
Modern toplum insanı, tarım alanını ehlileştirmeye çalıştığı gibi ruhunun potansiyel zenginliğini ve güzelliğini de bir düzene koymaya çalışır. Birörnek meyve ağaçları diker, birörnek tahıl yetiştirir. Modern toplum istediği çeşitliliği reddeden, ruhunu ve aklını tek bir alanda uzmanlaşmaya zorlayan bir yapıdadır. Endüstriyel pazara ürün sunabilmek için ruhunu yaralar, suni gübrelerle besler, zehirler, sular.
Kısaca Fukuoka’ nın felsefesi doğayı olduğu gibi kabul ederek insanın doğaya uyum sağlaması gerektiğini savunur.
DOĞAL TARIMIN TEMEL İLKELERİ
Fukuoka’nın bu doğal tarım hareketi 4 temel ilkeye dayanmaktadır. Bu 4 ilke gübre, tarım ilaçları, toprak işleme ve yabani ot temizliğinin olmaması üzerinedir. Fukuoka toprağı sürmenin yıkıcı bir işlem olduğunu söylemektedir. Toprağı sürmeden, gübrelemeden, meyve, sebze ve tahılı ilaçlamadan her bitkinin, yetişebileceği koşullardaki alanlarda ve zamanda ihtiyaç kadar yetiştirmek gerektiğini savunmaktadır.
Günümüzde bitki yetiştirmede kullanılan tarım uygulamaları toprağa ve su kaynaklarına zarar vermektedir. Permakültür ilkeleri doğal tarımın günümüzde yapılabilmesi için sürdürülebilir, ekolojik ve organik olması açısından katkı sağlayabilir.
FUKUOKA TARIMI UYGULAMA VE YÖNTEMLERİ
Japon tarım yöntemleri arasında yer alan Fukuoka tarımının en temel uygulaması tohum topu tekniğidir. Bu teknikte tohumları kuşlardan ve kuraklıktan koruyan ceviz büyüklüğünde kil bilyeleri uygun mevsimde toprağa atılır. Yağmur yağdığında kil bilyeleri çözünerek toprağa karışır ve orada çimlenip büyürler.
Arazide birbirine yarar sağlayabilecek bitkileri bir arada yetiştirmek gübrelemeye ve ilaçlamaya gerek bırakmayacaktır. Meyve bahçelerinde bazı ağaçların altında yetişebilecek ağaç altı bitkileri, arazinin bulunduğu iklim şartlarına göre oluşturulacak ekim rotasyonları doğal tarım nasıl yapılır sorusuna cevap olarak verilebilir.
DOĞAL TARIMIN AVANTAJLARI VE ZORLUKLARI
Doğal tarım çevreye ve insanlara zarar vermemesi, hiçbir şey yapmama tarımı olarak adlandırılması ile de işgücü ve enerji sağlaması açısından avantajlara sahiptir. Ürünler doğal ve besin değerleri yüksektir. 1 cm toprak ortalama 1000 yılda oluşmaktadır. Bu sebeple toprağın canlılığını ve dengesini koruması da doğal tarım avantajları arasındadır.
Zorluklarına gelecek olursak günümüzde geleneksel tarım alışkanlıklarını değiştirmek kolay olmayacaktır. Ürün verimi açısından Fukuoka yaptığı çalışmalarla çiftlikler kadar verim elde edebileceğini iddia etmektedir. Fakat her geçen gün artan gıda ihtiyacı ve değişen dünyada sadece doğal tarım kullanarak besin ihtiyacını karşılamak zor olabilir.
Ayrıca Fukuoka’nın doğal tarımda yabani ot ve zararlılarla mücadelede geliştirdiği doğal önlemler farklı coğrafya ve bitkilerde farklılık oluşturacaktır. Doğal tarım felsefesinden yola çıkarak yeni çalışmalar yapılsa bile farklı coğrafyalar ve farklı bitkiler için yeni uygulamalar geliştirmek kolay olmayacaktır.
DOĞAL TARIMIN GÜNÜMÜZDEKİ ÖNEMİ
Daha fazla ürün elde etmek amacıyla 1950-1970 yılları arasında ortaya çıkan yeşil devrim ile temel besin kaynaklarının üretiminde önemli artışlar olmuştur. Fakat bu tarımsal üretimdeki artış dünyadaki açlık sorununa bir çözüm getirmediği gibi insan sağlığının ve doğal dengenin bozulmasına yol açmıştır. Yeşil devrimin sonucunda üretim maaliyetleri artmış, yanlış toprak işleme uygulamaları, bilinçsiz gübreleme ve ilaçlama yapılmıştır.
Bu yapılan yanlış uygulamalar doğal tarımın ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. Kimyasal gübre ve ilaç kullanmadan doğayı ve insan sağlığını korumaya yönelik olan bu tarım felsefesi, biz ve bizden sonra gelecek olan nesillerin daha kaliteli besinlere ulaşabilmesi ve daha iyi bir dünyada yaşayabilmesi için çok önemlidir.
Japon tarım yöntemleri arasında yer alan hiçbir şey yapma tarımı olarak bilinen Masanobu Fukuoka tarafından geliştirilen doğal tarımın felsefesinden bahsettik. Avantajları bulunduğu kadar zorluklarda içeren bu doğal tarım hareketi günümüzde permakültür ve agroekolojik tarım gibi uygulamalarla desteklenerek geliştirilebilir. Üretimde kimyasal girdiyi azaltmak insan ve çevre sağlığı için çok önemlidir. Bu nedenle doğal tarım desteklenmeli, yaygınlaştırılmalı ve teşvik edilmelidir.
Yazan: Ziraat Mühendisi Aslı Nur Kasa