Hidroponik tarım bir diğer ismiyle topraksız tarım, günümüz koşullarında üreticilerin oldukça ilgisini çekmektedir.
Tarla koşullarında toprağı verimsiz olan bölgelerde üretimde kolaylık sağladığı gibi üreticilerin topraktan elde edemediği kazanç ve verimi hidroponik tarım ile elde ederler.
Sadece verimsiz olan bölgelerde değil küçük işletmelerde, seralarda ve hatta evinizin balkonunda bile rahatlıkla hidroponik tarım yapılabilmektedir.
TOPRAKSIZ (HİDROPONİK) TARIM NEDİR?
Topraksız tarım, herhangi bir toprak veya toprak ortamı kullanılmadan onun yerine Hindistan cevizi lifi, kaya yünü, torf gibi su tutma kapasitesi yüksek olan belirli yetiştirme ortamlarında, bitkinin ihtiyacı olan besin maddelerini topraktan karşılaması yerine su yardımıyla mineral formunda bitkiye verilmesidir.
TOPRAKSIZ TARIM NASIL YAPILIR?
Topraksız tarım özellikle seralarda yapılmaya başlanırken gün geçtikçe farklı ve daha kolay ortamlarda uygulanmaya başlanmıştır. Toprak kullanılmadan yapılan bu yetiştiricilikte en önemli kaynaklardan biri de besin ortamlarıdır.
Bitki yetiştirme ortamı olarak kullanılan birçok besin ortamı vardır. Bu ortamları seçerken dikkat etmemiz gereken kısımlar ise kolay erişilebilirliği ve maliyetli olmamasıdır. Bitkilerde herhangi bir olumsuz özellik göstermeyen ortamlar seçilmelidir.
En yaygın olarak kullanılan ortam organik madde içeriği yüksek olmasından kaynaklı torflardır. Hindistan cevizi lifinin tozu, sentetik köpükler, kullanılmış mantar kompostu, talaş, ağaç kabukları, perlit ve kaya yünü de yetiştirme ortamlarına örnek olarak verilebilmektedir.
Yetiştirme ortamı seçimi yapıldıktan sonra ise ortamı dezenfekte etmekle işe başlarız. Ortam ısı ve kimyasal maddelerle dezenfekte edilmelidir. Bu sayede yetiştirme ortamlarında bulunan hastalık ve zararlılar yok edilmelidir. Bu işlem maliyeti artırsa da ilerde yaşanacak olan kayıpların önüne geçmektedir. Bu etmenler ortamlardan geleceği gibi kullanılan alet ekipmanlardan da gelebilmektedir.
Topraksız tarım sistemleri içerisinde her hangi katı bir ortam kullanılmadan sadece su kullanılarak yapılan bölümünde ise özel besin eriyiklerinde veya bu besin eriyiklerinin belirli aralıklarla bitki köklerine verilmesi ile yapılan yöntemdir.
TOPRAKSIZ TARIMDA HANGİ MEYVE VE SEBZELER YETİŞTİRİLİR?
2019 verilerine göre topraksız tarımda yetiştirilen meyve ve sebzeleri şöyle sıralayabiliriz; domates, hıyar, karpuz, biber, muz, patlıcan, kabak, kavun, çilek ve maruldur.
TOPRAKSIZ TARIM SİSTEMLERİ NELERDİR?
Topraksız tarım sistemleri 3 kısımda incelenir.
Aeroponik sistem: Aeroponik sistem hava yoluyla yapılan topraksız tarım sistemidir. Havada asılı olan bitkilere buhar ve sis yardımıyla besin çözeltileri verilmektedir.
Akuaponik sistem: Topraksız tarım sistemlerinden bir diğeri ise balık yetiştiriciliğinde kullanılan su ile yapılan sistemdir. Bitkiler suda çözünen maddelerden bu yöntemle çok daha iyi faydalanırlar.
Hidroponik sistem: Su yardımıyla yapılan topraksız tarımın ilk keşfedilen yöntemidir. Bitkiler besin çözeltileri içerisinde bazen de katı ortamlarda bulunuyor.
HİDROPONİK TARIMIN FAYDALARI NELERDİR?
Hidroponik tarımın faydaları oldukça fazladır. Bitkiler optimum seviyede besin ve neme sahiptirler. Bu sayede daha hızlı ve sağlıklı gelişim gösterirler. Ayrıca sürdürülebilir tarım teknikleri arasında oldukça popüler bir tarım yöntemidir.
- Bitkiler toprak olmayan bir ortamda yetiştikleri için yabancı ot mücadelesi veya topraktan bulaşan herhangi bir hastalıkla mücadele yoktur.
- Topraktaki besin maddelerine erişim sağlamak için köklerde bir gelişim gösteren bitkiler hidroponik tarımda kök gelişimi yerine gövde kısmında gelişim gösterirler.
- Sınırlı alanlarda bile çok yüksek verim elde edilmektedir.
- Daha az işçilik daha yüksek kazanç vardır.
- Bitkilerin kontrollü bir şekilde besin elementleri alması sağlanarak, bitkinin su stresi yaşamasının önüne geçilmektedir.
- Yetiştirilen ürünlerin yıl boyu üretimi mümkün olmaktadır. Yetiştiriciliğin kontrol edilebilmesinden dolayı erkenci ürünün piyasaya sunulma imkanı sağlamaktadır.
Hidroponik tarımın zararlarından da bahsetmek gerekirse kurulum maliyeti diğer yetiştiricilik sistemlerine göre daha yüksektir. Topraksız tarım yetiştiriciliğini bilenlerin sayısı oldukça azdır ve sistemin sürekli olarak takip edilmesi gerekmektedir.
HİDROPONİK TARIM MALİYETİ NEDİR?
Hidroponik tarımın maliyeti kurulacak seranın iskeletinden naylonuna, topraksız tarım fidesi ücretinden gübreye, sistemin tekniğinden sera genişliğine kadar çeşitli şeylere dikkat edilmelidir.
Kullanılacak topraksız tarımın şekli maliyette oldukça belirleyici rol üstlenir.
Topraksız tarımda kullanılacak malzeme seçiminde yüksek fiyatlı malzemeler yerine kolay temin edilen muadil malzeme seçimi yapılabilir. Pek çok alanda bu malzemelerin teminini sağlamak mümkündür. Topraksız tarımın daha az maliyetli olmasını sağlamak için plastik boru yerine daha yumuşak olan hortumlar tercih edilebilir. Ayrıca gerekli olan özel bidon yerine de başka bir kap kullanılabilir.