Tarım, uygarlığın temel taşı olmuştur ve yüzyıllar boyunca, çeşitli teknikler ve teknolojiler, insanların daha verimli ve sürdürülebilir şekillerde besin üretmelerini sağlamak için geliştirilmiştir. Bunlardan biri de, örtü altı tarım teknolojisi olmuştur.

ÖRTÜ ALTI YETİŞTİRİCİLİĞİ NEDİR?

Örtü altı yetiştiriciliği nedir diye inceleyecek olursak bitkilerin kontrollü bir şekilde büyümesini gerçekleştirmesidir.

Üretimin yapıldığı yapılar cam veya plastikten oluşmaktadır. Bu malzemelerin kullanılması sonucu ortaya çıkan bitkilerin örtüler altında, genellikle sera veya tünel yapıları kullanılarak örtü altı yetiştiriciliği yapılır.

Meyve ve sebze üretiminde birçok üretici tarafından yaygın olarak kullanılır. Bitkilerin üzerini örten örtüler ise hastalıklara ve zararlılara karşı büyük bir etkiye sahiptir.

Örtü altı tarımı nedir sorusuna cevap arayacak olursak; iklim koşullarının değişken olduğu bölgelerde veya mevsime bağlı kalmadan üretimin yapıldığı bir yetiştiricilik şeklidir.

ÖRTÜLÜ TARIM NASIL YAPILIR?

Örtülü tarımın temel amacı, bitkilerin yetişmesi için uygun bir ortam oluşturmaktır Bu yetiştiricilikte çoğunlukla sera ortamı tercih edilmektedir.

Sebze ve meyve üretiminde çiftçilerin kullandığı özel teknikler vardır. Bu tekniklere değinecek olursak; bitkilerin sulanması, gübrelenmesi ve ışıklandırılması gibi etkenleri düzene sokup daha az kullanılmasını sağlayarak çiftçileri tasarruf etmesini sağlar.

Örtü altı tarım yapmak için öncelikle cam veya plastikten inşa edilen sera veya örtü yapısı inşa etmemiz gerekmektedir.

Sıcaklık, nem ve aydınlatma bitkilerin uygun ortamda yetişmesi için önemli etkenlerdir. Bitkilerin dikim, sulama ve gübrelemesini uygun şekilde yaparak büyümesini sağlayabiliriz. Bu işlemleri takip ederek, örtü altı tarım ile yüksek verimli ve sağlıklı bitkiler üretebilirsiniz.

Örtü altı yetiştiriciliği belgesi, seralarda bitki yetiştirmesinde çalışacak kişilere verilen bir belgedir.

Örtü altı yetiştirme, genellikle seralarda, büyütme ve yorumlama anlamına gelir. Bu yöntem, yetiştirme koşullarının daha iyi kontrol edilebilmesini sağlar ve böylece verimlilik artar. Örtülü tarımın nasıl yapıldığını inceleyelim:

• Yapı Seçimi: Örtülü tarım için yapının uygun olması önemlidir. Sera veya tünel gibi yapılar tercih edilebilir. Sıcaklık, nem ve ışık gibi bitkinin ihtiyaçlarında bu yapı kontrol altına almaktadır.
  Örtü Malzemesi: Örtü altı yetiştiriciliği için çeşitli örtü malzemeleri kullanılır. Plastik örtüler, tül, cam veya polikarbonat gibi malzemelerin kullanımı yaygındır. Malzeme seçimi bitkilerin ihtiyaçlarına, iklim koşullarına ve yetiştirme amacına bağlı olarak yapılmalıdır.
• İklim Kontrolü: Örtülü tarımda, iç ortamın iklim koşulları kontrol edilir. Kontrollü örtü altı yetiştiriciliği sayesinde sıcaklık, nem, ışık miktarı ve havalandırma gibi faktörler düzenli olarak izlenmeli ve gerektiğinde ayarlamalar yapılmalıdır. Bu, bitkilerin en uygun büyüme koşullarında tutulmasını sağlar.
• Sulama ve Besleme: Örtülü tarımda bitkilerin sulama ve beslenmesi önemlidir. Bitkilerin ihtiyaçlarına göre planlama yapılarak sulama sistemleri ve gübreleme yöntemleri uygulanmalıdır.
• Zararlı ve Hastalık Kontrolü: Örtü altı yetiştiriciliği, bitkileri zararlılara ve hastalıklara karşı korumak için etkili yöntemlerden biridir. Zararlıları kontrol etmek için biyolojik mücadele yöntemleri, zararlı yönetimi ve doğal böcek ilaçları kullanılabilir.
• Hasat ve Bakım: Bitkilerin büyüme süreci boyunca bakımı düzenli yapılmalıdır. Budama, yaprak temizliği, tozlaşma gibi işlemler bitkilerin sağlıklı gelişimini destekler. Hasat zamanı geldiğinde ürünler dikkatli toplanmalıdır.

ÖRTÜ ALTINDA YETİŞTİRİLEN BİTKİLER NELERDİR?

Örtü altı yetiştiriciliği, çeşitli bitkileri yetiştirebileceğimiz başarılı bir yöntemdir. Yetiştirilen bazı örtü altı bitkileri nelerdir inceleyelim:

• Domates: Örtü altı domates yetiştiriciliği ilk sırada gelmektedir. Sıcaklık, nem ve ışık koşullarının kontrol edilebilmesi, domates bitkilerinin daha iyi büyümesini ve meyve vermesini sağlar.
• Salatalık: Salatalıklar, örtü altı sebze yetiştiriciliği için popüler bir bitkidir. Örtüler altında kontrol edilen nem ve sıcaklık koşulları, salatalıkların hızlı ve sağlıklı bir şekilde büyümesini sağlar.
• Biber: Biberler, örtü altında yetiştirilen bir diğer sebzedir. Biber bitkilerinin büyümesi ve daha kaliteli ürünler haline gelmesi için örtüler altında ki sıcaklık ve ışık koşulları önemli etkiye sahiptir. Örtüler altında sağlanan sıcaklık ve ışık koşulları, biber bitkilerinin büyümesini teşvik eder ve daha kaliteli ürünler elde edilir.
• Patlıcan: Patlıcanlar da örtü altında yetiştirilebilen bitkiler arasındadır. Örtüler, patlıcan bitkilerinin hassas büyüme koşullarını koruyarak daha iyi verim alınmasını sağlar.
• Çilek: Örtü altı meyve yetiştiriciliği denildiğinde akıllara ilk gelen çilek yetiştiriciliği için de yaygın olarak kullanılır. Örtüler, çilek bitkilerini dış etkenlerden korur ve meyve kalitesini artırır.
• Yapraklı Yeşillikler: Marul, ıspanak, roka gibi yapraklı yeşillikler de örtü altında yetiştirilebilir. Özellikle kış aylarında bu tür yeşilliklerin yetiştirilmesi örtü altı tarımı tercih edilmesini sağlar.
• Kayısı: Örtü altı kayısı yetiştiriciliği, kayısı ağaçlarının büyüme yollarını daha iyi kontrol etme imkanı sağlar. Sıcaklık, nem, güneş ışığı ve sulama gibi faktörler, serada veya örtü altı yapısı daha hassas bir şekilde ayarlanabilir. Bu, bitkilerin daha sağlıklı olması, meyvelerin korunması ve elde edilmesi artar.

TÜRKİYE’DE ÖRTÜ ALTI TARIM YAPILAN YERLER

Türkiye’de örtü altı tarım, özellikle Akdeniz Bölgesi’nde yaygın olarak yapılmaktadır. Bu bölgeler, iklim koşullarının örtü altı yetiştiriciliği için uygundur. Özellikle Antalya, Mersin, Adana, Aydın, İzmir ve Muğla gibi iller, örtü altı tarımın yaygın olduğu bölgelerdir. Bu bölgelerde çeşitli sebzeler, meyveler ve süs bitkileri örtü altında başarıyla yapılmaktadır. Örtü altı tarım, tarımsal üretimin çeşitlendirilmesi ve mevsim dışında üretim yapabilme avantajı sağlar.

ÖRTÜ ALTI TARIM SİSTEMLERİ NELERDİR?

Örtü altı tarım, farklı sistemlerle uygulanabilen bir tarım yöntemidir. İşte örtü altı tarımında kullanılan bazı yaygın sistemler:

• Sera Sistemi: Sera, örtü altı tarımın en yaygın olarak kullanılan sistemi ve yapı tipidir. Cam veya plastik malzemelerle kaplanan seralar, bitkilerin büyümesi için ideal bir ortam sağlar. Örtü altı seracılık; sıcaklık, nem ve ışık gibi faktörlerin kontrolünü kolaylaştırır.
• Tünel Sistemi: Tünel sistemi, örtü altı tarım için daha küçük ölçekli ve düşük maliyetli bir seçenektir. Esnek malzemelerle kaplanan tüneller, bitkileri dış etkenlere karşı korurken iç ortamın iklim koşullarını düzenler.
• Floating Row Cover Sistemi: Bu sistemde bitkiler üzerine hafif bir örtü malzemesi serilir. Bu malzeme bitkileri zararlılardan korurken hava, su ve ışığın geçişine izin verir. Bu sistem, özellikle soğuk havalarda bitkilerin korunmasında etkilidir.
• Çatı Sistemi: Örtü altı tarım için açık alanda kullanılan bir sistemdir. Bitkiler, çatı şeklindeki örtü malzemesi altında yetiştirilir. Bu sistem, bitkileri hava koşullarından korurken yeterli ışık ve havalandırmayı sağlar.

ÖRTÜ ALTI YETİŞTİRİCİLİĞİNİN FAYDALARI

Örtü altı yetiştiriciliği, önemli bir tarım yöntemidir. Örtü altı yetiştiriciliğinin bazı faydaları şunlardır:

Mevsim Dışı Üretim: Örtü altı yetiştiriciliği ile bitkiler, mevsim dışında da üretilebilir. Kış aylarında veya zor iklim koşullarında bitkilerin büyümesi ve üretimi gerçekleştirilir.
Verimlilik Artışı: Örtü altı tarım, bitkilerin büyümesi ve verimliliği üzerinde olumlu etkiler sağlar. İklim koşullarının kontrol edilebilmesi, bitkilerin en uygun büyüme koşullarında tutulmasını sağlar ve verim artışı elde edilir.
Hastalık ve Zararlı Kontrolü: Örtü altı yetiştiriciliği, bitkileri hastalıklara ve zararlılara karşı korumada etkili bir yöntemdir. Örtüler, bitkileri dış etkenlerden izole eder ve zararlılara karşı bitkiyi korumaya alır.
Su ve Gübre Tasarrufu: Örtü altı tarımı, su ve gübre kullanımını daha verimli hale getirerek tasarruflu kullanılmasını sağlar. Kontrollü sulama sistemleri ve besin maddelerinin doğru dozlarda uygulanması gerekir.
Ürün Kalitesi: Örtü altında yetiştirilen bitkiler çoğunlukla daha kaliteli ürünler verir. Kontrollü ortam koşulları, bitkilerin daha iyi büyümesini sağlar.
Ekonomik Kazanç: Örtü altı tarım, mevsim dışında üretim yapabilme ve daha yüksek verim elde etmeyi sağlar. Bu da çiftçilere ekonomik kazancı ve tarımsal geliri artırır.
Örtü altı yetiştiriciliği, bu faydalarıyla çiftçilere ve tarımsal üretime önemli katkılar sağlamaktadır.

Yazan: Ziraat Mühendisi Büşra Dindar